Giáo án Toán Lớp 5 - Bài: Diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật (Bản đẹp)

Toán 5
DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ DIỆN TÍCH TOÀN PHẦN
CỦA HÌNH HỘP CHỮ NHẬT
I. Mục tiêu: Sau bài học, HS có khả năng: 
1. Kiến thức: 
 - Hình thành biểu tượng về diện tích xung quanh, diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật.
 - Hình thành và ghi nhớ cách tính diện tích xung quanh, diện tích hình hộp chữ nhật.
2. Kĩ năng
- Tính đúng diện tích xung quanh, diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật khi biết chiều dài, chiều rộng và chiều cao.
- Vận dụng để giải quyết tình huống thực tế có liên quan.
- Rèn kĩ năng tính nhanh, tính đúng. Kĩ năng tư duy, 
3. Thái độ
- Giáo dục Hs tính chính xác, yêu thích môn học.
II. Chuẩn bị
- Chuẩn bị một mô hình hình hộp chữ nhật.
- Cắt dọc theo một cạnh để mở hình hộp CN đó. Tính diện tích miếng bìa, nói về diện tích xung quanh của hình hộp CN. Đo hình hộp CN ban đầu. Tính tổng diện tích xung quanh của hình hộp CN. Nói về tổng diện tích xung quanh.
III. Các hoạt động dạy – học chủ yếu
Hoạt động của giáo viên 
Hoạt động của học sinh 
1. KTBC (Khởi động)
- Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi:
+ Kể tên một số vật có hình dạng lập phương? Hình hộp chữ nhật? 
+ Nêu đặc điểm của hình lập phương, hình hộp chữ nhật?
- GV nhận xét 
2. Bài mới
a) Giới thiệu bài
- Giới thiệu bài mới: Ở tiết trước các con đã được làm quen với hình hộp chữ nhật. Vậy để tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật như thế nào các con cùng tìm hiểu qua bài học ngày hôm nay nhé.
- Gv ghi bảng tên bài: Diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật.
b) Hình thành kiến thức.
* Diện tích xung quanh
+ Hình hộp chữ nhật gồm mấy mặt?
+ Các mặt đều là hình gì?
- Hỏi: Con hiểu diện tích xung quanh của hình hộp chữ nhật là gì?
- Cho HS lên chỉ 4 mặt bên.
( GV Gắn hình lên bảng (hình hộp chữ nhật đã viết số vào các mặt).
* Ví dụ: Cho hình hộp chữ nhật có chiều dài 8cm, chiều rộng 5cm và chiều cao 4cm. Tính diện tích xung quanh của hình hộp chữ nhật đó.
- GV : Hình hộp chữ nhật các con đã chuẩn bị có đúng các kích thước như ví dụ cô cho không?
- GV nêu: Chúng ta cùng đi tìm cách tính diện tích xung quanh của hình hộp chữ nhật.
- Gv chiếu hình hộp chữ nhật giống trong SGK.
- Các con hãy thực hiện các thao tác khai triển hình hộp chữ nhật các con đã chuẩn bị, tính diện tích xung quanh của hình hộp chữ nhật đó? (TL nhóm 4 )
- Gọi đại diện nhóm trình bày.
- GV kết luận:
Quan sát hình hộp chữ nhật và triển khai hình trên ta thấy:
Diện tích xung quanh của hình hộp chữ nhật bằng diện tích của HCN có:
Chiều dài: 5+8+5+8= ( 5 + 8 ) x 2=26 (cm2) . Đây là chu vi mặt đáy
- Hỏi : Chiều cao là mấy?
- GV: 4 là chiều cao.
Do đó: Diện tích xung quanh của hình hộp CN đó là:
 26 x 4= 104 (cm2)
- Hỏi: Vậy muốn tính diện tích xung quanh của hình hộp chữ nhật ta làm thế nào?
- GV nhận xét, chốt: Muốn tính diện tích xung quanh của hình hộp chữ nhật, ta lấy chu vi mặt đáy nhân với chiều cao( cùng một đơn vị đo )
- GV chuyển ý: Diện tích xung quanh là tổng diện tích của 4 mặt bên, còn diện tích toàn phần là như thế nào các con cùng tìm hiểu nội dung tiếp theo của bài.
* Diện tích toàn phần
- Các con hiểu thế nào là diện tích toàn phần?
- Vừa rồi các con đã tính được diện tích mấy mặt của hình hộp chữ nhật?
- GV nhận xét, nêu: Đã tính được 4 mặt hay chính là diện tích xung quanh của hình hộp CN.
- Hỏi: Chúng ta phải tính diện tích mấy mặt nữa?
- Các con thảo luận nhóm 2, tìm cách tính diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật trên?
- Gọi các nhóm khác nhận xét.
- GV nhận xét, KL
Diện tích một mặt đáy của hình trên là:
 8x5= 40 ( cm2)
Diện tích toàn phần cuả hình hộp chữ nhật trên là: 
 104 + 40 x 2= 184(cm2)
- GV: Ngoài cách tính trên bạn nào có cách tính khác?
- GV KL: 
Diện tích của hai mặt đáy là:
 8 x 5 x 2= 80 (cm2)
Diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật là:
 104 + 80 = 184 (cm2)
 Đáp số: 184(cm2)
- Vậy muốn tính diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật ta làm thế nào?
- Gọi HS nhắc lại cách tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật.
- GV chốt: 
Muốn tính diện tích xung quanh của hình hộp chữ nhật, ta lấy chu vi mặt đáy nhân với chiều cao( cùng một đơn vị đo)
Muốn tính diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật ta lấy diện tích xung quanh cộng với diện tích hai mặt đáy.
3. Luyện tập- Thực hành
Bài 1:
- Gọi 1 HS đọc yêu cầu của bài.
- Bài toán cho biết gì?
- Bài toán hỏi gì?
- Nhắc lại cách tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của một hình hộp chữ nhật.
- Yêu cầu HS tự làm bài vào vở 
- GV nhận xét chữa bài
- GV chốt lại cách tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật.
- Chuyển ý: Các con vừa tính được diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của một hình hộp chữ nhật. Vậy để tính diện tích của một vật cụ thể là một cái thùng tôn như thế nào chúng ta chuyển sang bài 2.
Bài 2:
- Gọi 1 hs đọc đề bài?
- Bài toán cho biết gì?
- Bài toán hỏi gì?
- Tính diện tích tôn dùng để làm thùng tức là tính gì?
- GV: Thùng tôn này có đặc điểm gì?
- Vậy để tính diện tích toàn phần thùng tôn này ta làm thế nào?
- Yêu cầu HS làm bài vào vở? 
- Gọi 1 hs lên bảng làm?
- Gọi HS khác nhận xét.
- GV nhận xét, chốt lại cách tính diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật. 
4. Củng cố
- Gọi HS nhắc lại cách tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của một hình hộp chữ nhật.
- Tổ chức trò chơi: Ô cửa bí mật?
Gv nêu luật chơi, cách chơi: Có 4 ô cửa, mỗi ô cửa chứa một phép tính, con hãy lần lượt mở từng ô cửa và tính nhanh đáp án để chọn kết quả đúng.
- GV nhận xét, KL
- HS trả lời
- HS nghe
- HS lắng nghe
- HS nhắc lại tên bài+ Ghi vở
- 6 mặt.
- Hình chữ nhật
- HS TL: Là tổng diện tích của 4 mặt bên.
- 1 HS lên chỉ.
- 1 HS đọc
- HS trả lời.
- HS lắng nghe
- HS quan sát
- HS lắng nghe
- HS thảo luận nhóm 4
- HS thực hiện rồi rút ra cách tính S xung quanh của hình hộp chữ nhật.
Chu vi mặt đáy là: 5 + 8 + 5 + 8 = 26(cm)
Diện tích xung quanh của hình hộp chữ nhật là: 
 26 x 4 = 104(cm2)
- HS lắng nghe
- HSTL: là 4
- HS lắng nghe
- HS trả lời: Muốn tính diện tích xung quanh của hình hộp chữ nhật, ta lấy chu vi mặt đáy nhân với chiều cao( cùng một đơn vị đo )
- HS theo dõi, 2 HS nhắc lại.
- HS trả lời: Là tổng diện tích của 6 mặt. 
- Đã tính được diện tích 4 mặt.
- HSTL:Ta phải tính diện tích của 2 mặt đáy nữa.
- HS thảo luận
 Đại diện nhóm trình bày:
Diện tích một mặt đáy của hình trên là:
 8x5= 40 ( cm2)
Diện tích toàn phần cuả hình hộp chữ nhật trên là: 
 104 + 40 x 2= 184(cm2)
- Đại diện các nhóm NX
- HS theo dõi
- HS trả lời: Ta tính diện tích 2 mặt đáy cộng với diện tích xung quanh đã tính được ở bên trên.
Diện tích của hai mặt đáy là:
 8 x 5 x 2= 80 (cm2)
Diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật là:
 104 + 80 = 184 (cm2)
- HS trả lời: Ta lấy diện tích xung quanh của hình hộp chữ nhật cộng với diện tích 2 mặt đáy.
- 2 HS nhắc lại.
- HS lắng nghe
- Hs đọc
- HS trả lời: Chiều dai 5dm, chiều rộng 4dm, chiều cao 3dm.
- Tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật đó.
- HS nhắc lại
Giải
Diện tích xung quanh hình hộp chữ nhật là
 ( 5+ 4) x 2 x 3 = 54(dm)
Diện tích toàn phần hình hộp chữ nhật là 
 54 +2 x (4 x5 ) = 949(dm)
 Đáp số: Sxq: 54dm
 Stp :949dm2
- 1 hs nhắc lại
- HS lắng nghe.
- 1 hs đọc
- Bài cho biết: Một ngưới thợ gò một caí thùng tôn không nắp dạng hình hộp chữ nhật có chiều dài 6dm, chiều rộng 4dm, chiều cao 9dm.
- Tính diện tích tôn dùng để làm thùng.
- Tính diện tích toàn phần của cái thùng.
- Là thùng tôn không có nắp
- Ta tính diện tích xung quanh và diện tích một mặt đáy.
- HS tự làm bài vào vở
- 1 HS lên bảng làm
 Bài giải
Diện tích xung quanh của hình tôn là:
 (6 + 4) x2 x 9 = 180(dm2)
Diện tích đáy của thùng tôn là:
 6 x 4 = 24(dm2)
Diện tích tôn để làm thùng là:
 180 + 24 = 204(dm2) 
 Đáp số: 204 dm2
- 1 HS khác nhận xét.
- HS nghe 
- 2 HS nhắc lại.
- HS tham gia chơi.
- HS lắng nghe
IV. Định hướng học tập tiếp theo:
- GV yêu cầu HS tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của một số đồ vật có dạng hình hộp CN có trong thực tế.
- Yêu cầu HS chuẩn bị bài sau: Luyện tập.