Giáo án Tin học 5 (Kết nối tri thức) - Bài 13: Cấu trúc rẽ nhánh (Tiết 1)

 BÀI 13: CẤU TRÚC RẼ NHÁNH (TIẾT 1)
I. Yêu cầu cần đạt
1. Kiến thức 
- Hiểu được cấu trúc rẽ nhánh và câu lệnh rẽ nhánh 
2. Năng lực 
* Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ, tự học: có biểu hiện chú ý học tập, tự giác tìm hiểu bài để hoàn 
thành tốt nội dung tiết học.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: có biểu hiện tích cực, sôi nổi và nhiệt tình trong hoạt 
động của lớp. Có khả năng trình bày, thuyết trình trong các hoạt động học tập.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: HS vận dụng kiến thức, kĩ năng của bài 
học để giải quyết vấn đề thường gặp...
* Năng lực đặc thù:
- Nêu được vídụ cụ thể mô tả cấu trúc rẽ nhánh. 
- Sử dụng được cấu trúc rẽ nhánh trong một số chương trình đơn giản. 
 - Chạy thử được chương trình có cấu trúc rẽ nhánh.
3. Phẩm chất:
- Chăm chỉ, kiên trì, rèn luyện tinh thần trách nhiệm đối với việc tạo ra sản phẩm 
kĩ thuật số.
II. Đồ dùng dạy học 
- GV: Máy tính, ti vi, phần mềm Scratch3.
- Học sinh: SGK, Máy tính.
III. Các hoạt động dạy - học: 
 HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
 1. Hoạt động khởi động (3-5’)
 * Mục tiêu:
 - Tạo tâm thế, sự tò mò, hứng thú để học sinh 
 bắt đầu học bài mới.
 - Chạy thử được chương trình.
 * Cách tiến hành
 Giáo viên đưa ra tình huống: Khi chuẩn bị qua 
 đường, em quan sát tín hiệu giao thông dành HS lắng nghe
 cho người đi bộ. Em qua đường nếu đèn màu 
 xanh và dừng lại nếu đèn màu đỏ. Việc qua 
 đường được thực hiện hay không tùy thuộc vào 
 -> Vậy một việc có được thực hiện hay không 
 được thực hiện tuỳ thuộc vào một điều kiện có 
 được thoả mãn hay không gọi là công việc có 
 cấu trúc rẽ nhánh. HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
- GV yêu cầu hs hoạt động nhóm và kể thêm ví HS thực hiện thảo luận nhóm để 
dụ về cấu trúc rẽ nhánh? kể tên một số ví dụ về công việc 
 có cấu trúc rẽ nhánh:
 Ví dụ:
 - Nếu trời không mưa em sẽ đi 
- GV gọi từ 2-3 hs trả lời đá bóng.
- GV nhận xét và tuyên dương - Nếu đồng hồ báo thức em sẽ 
 thức dậy
 - Nếu máy tính bị bụi bẩn thì em 
 sẽ dùng khăn mềm hoặc chổi 
 phủi bụi để vệ sinh máy.
GV giới thiệu vào bài mới: Trong môn Tn học HS lắng nghe
lớp 3 chúng ta đã được học bài “Công việc 
được thực hiện theo điều kiện” để biết được 
một việc có được thực hiện hay không tùy thuộc 
vào điều kiện với việc sử dụng cách nói 
“Nếu...thì...”. Với bài học hôm nay chúng ta sẽ 
tiếp tục tìm hiểu việc sử dụng cấu trúc rẽ 
nhánh, câu lệnh rẽ nhánh trong ngôn ngữ lập 
trình Scratch như thế nào nhé qua Bài 13 – 
Cấu trúc rẽ nhánh (tiết 1)
2. Khám phá (20-25’)
2.1. Cấu trúc rẽ nhánh
Hoạt động 1: Mèo đổi màu
* Mục tiêu:
- HS phân biệt được “điều kiện”, “hành động” 
trong một tình huống quyết định của máy tính 
và mô tả tình huống này theo cấu trúc “nếu... 
thì...”.
* Cách tiến hành
- GV mở đường link 
và cho hs quan sát việc đổi màu của mèo
 HS quan sát, thảo luận nhóm và 
GV yêu cầu hs thảo luận nhóm và trả lời câu trả lời câu hỏi
hỏi:
- Điều kiện để mèo đổi màu là gì? - Điều kiện để mèo đổi màu là 
 khi chạm vào con trỏ chuột. Màu 
 được giữ nguyên khi con trỏ 
 chuột không được chạm nữa. HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
- Hãy sử dụng cách nói “nếu... thì” để mô tả - Mô tả bằng cách sử dụng cách 
hành động đổi màu của nhân vật? nói nếu thì: Nếu con trỏ chuột 
 được chạm thì mèo đổi màu.
- GV gọi đại diện các nhóm trả lời
- GV nhận xét và tuyên dương
* Hoạt động đọc:
- GV gọi 1 hs đọc to, các hs khác đọc thầm
GV giải thích thêm: 
+ Trong tình huống khởi động điều kiện đi qua - HS lắng nghe
đường là đèn màu xanh. Sử dụng cách nói 
“Nếu...thì” sẽ là: Nếu đèn tín hiệu cho người đi 
bộ màu xanh thì em đi qua đường.
+ Trong hoạt động 1 điều kiện mèo đổi màu là 
chạm con trỏ chuột. Sử dụng cách nói 
“Nếu...thì” sẽ là: Nếu chạm con trỏ chuột thì 
mèo đổi màu.
 Qua hai tình huống trên ta thấy một công 
việc có thực hiện được hay không tùy thuộc vào 
một điều kiện được thỏa mãn hay không ta gọi 
là cấu trúc rẽ nhánh.
Hoạt động 2: Mèo trở về màu vàng
- GV mở đường link 
và cho hs quan sát việc đổi màu của mèo khi 
chạm con trỏ chuột, khi con trỏ chuột không 
chạm vào mèo, nhân vật trở về màu vàng.
GV yêu cầu hs thảo luận nhóm và trả lời câu 
hỏi:
- Em hãy cho biết nhân vật thay đổi như thế nào HS quan sát, thảo luận nhóm và 
khi con trỏ chuột không còn chạm vào nó? trả lời câu hỏi
 - Mèo đổi màu khi chạm vào con 
 trỏ chuột, mèo trở lại màu vàng 
 ban đầu mà không giữ nguyên 
 màu đã đổi khi không chạm vào 
 con trỏ chuột nữa. HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
 - Mô tả bằng cách sử dụng cách 
 - Hãy sử dụng cách nói “nếu ... thì” để mô tả nói nếu thì: Nếu con trỏ chuột 
 hành động của nhân vật trong trường hợp này được chạm thì mèo đổi màu
 - Mô tả bằng cách sử dụng cách 
 nói nếu thì: Nếu con trỏ chuột 
 được chạm thì mèo sẽ đổi màu, 
 nếu không chạm con trỏ chuột 
 * Hoạt động đọc thì mèo trở về màu ban đầu.
- Điểm khác nhau giữa hoạt động 1 và hoạt động 2
 Điểm khác nhau giữa hoạt động 
 - GV giải thích thêm: Ở hoạt động 1 chỉ có 1 1 và hoạt động 2:
 điều kiện xảy ra (khi chạm con trỏ chuột), hoạt - Hoạt động 1 chỉ có 1 khả năng 
 động hai có 2 điều kiện xảy ra (khi chạm con trỏ xảy ra
 chuột và khi không chạm con trỏ chuột) đây Hoạt động 1 là có 2 khả năng 
 gọi là cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu và dạng đủ xảy ra
 GV trình chiếu hộp ghi nhớ kiến thức:
 Cấu trúc rẽ nhánh có hai dạng
 - Cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu:
 HS ghi nhớ nội dung trong hộp 
 Nếu thì kiến thức
 - Cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ:
 Nếu thì 
 Nếu không thì 
 - GV giải thích: 
 + Trong cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu: Nếu điều 
 kiện được thỏa mãn thì điều kiện được thực hiện
 HS lắng nghe
 + Trong cấu trúc rẽ dạng đủ: Nếu điều kiện được 
 thỏa mãn thì điều kiện 1 được thực hiện, nếu 
 điều kiện 1 không thỏa mãn thì điều kiện 2 được 
 thực hiện.
 * Bài tập củng cố HS thảo luận nhóm và trả lời sử 
 - GV yêu cầu hs thảo luận nhóm hoàn thành bài dụng cấu trúc rẽ nhánh:
 tập SGK_T63 - Dạng thiếu: Nếu đèn tín hiệu 
 cho người đi bộ màu đỏ thì em 
 dừng lại. HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
 - Dạng đủ: Nếu đèn tín hiệu cho 
2.2. Các lệnh rẽ nhánh người đi bộ màu đỏ thì em dừng 
* Mục tiêu: lại, nếu không thì em đi qua 
- HS phân biệt được câu lệnh rẽ nhánh dạng đường.
thiếu, câu lệnh rẽ nhánh dạng đủ.
* Cách tiến hành
- GV giới thiệu: Từ cấu trúc rẽ nhánh trong 
Scratch cung cấp câu lệnh điều khiển rẽ nhánh 
như sau:
 - HS quan sát
GV chú ý:
- Điều kiện chạm con 
trỏ chuột (nhóm lệnh Cảm biến) thỏa mãn khi 
con trỏ chuột
 - HS quan sát và quan sát câu 
- Lệnh thay đổi lệnh trong mục Cảm biến
(nhóm lệnh Hiển thị) được sử dụng để thay đổi 
màu của nhân vật.
- Lệnh (trong nhóm 
Hiển thị) hủy bỏ các hiệu ứng đồ họa (trong đó 
có đổi màu) được sử dụng để trả nhân vật về 
màu ban đầu của nó
- GV trình chiếu hộp kiến thức: HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
 - HS ghi nhớ nội dung trong hộp 
 kiến thức
* Câu hỏi củng cố:
- GV trình chiếu phần câu hỏi củng cố 
SGK_T65 và yêu cầu hs trả lời câu hỏi:
Đoạn chương trình nào sau đây có cầu trúc rẽ 
nhánh:
 - HS quan sát và trả lời
 Đáp án B
- GV nhận xét và tuyên dương
3. Củng cố, dặn dò (3’)
- GV nhận xét, đánh giá tiết học, tóm tắt lại 
những nội dung chính của bài học.
- HS ghi nhớ nội dung chính của bài học và 
chuẩn bị bài học tiếp theo.