Giáo án Luyện từ và câu Lớp 5 - Tuần 19: Câu ghép - Năm học 2021-2022 - Nguyễn Thị Thu Hương

Luyện từ và câu
CÂU GHÉP
I. Mục tiêu: Sau bài học, học sinh có khả năng : 
1. Kiến thức: Nắm được khái niệm câu ghép là câu do nhiều vế câu ghép lại; mỗi vế câu ghép thường có cấu tạo giống một câu đơn và thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với ý của những vế câu khác (ND Ghi nhớ).
2. Kĩ năng: Nhận biết được câu ghép trong đoạn văn, xác định được các vế trong câu ghép (BT1 mục III); thêm được một vế câu vào chỗ trống để tạo thành câu ghép(BT3).
3. Thái độ: HS yêu thích học tiếng Việt.
II. Chuẩn bị : Bảng phụ ghi đoạn văn BT1.
- Bút dạ, bảng nhóm kẻ để làm BT1.
- Bảng phụ ghi nội dung BT3.
III. Tổ chức hoạt động dạy - học:
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
I. Ổn định tổ chức: 
II. Kiểm tra bài cũ: Không.
III. Bài mới: 
1. Giới thiệu bài: Trực tiếp.
2. Nội dung: 
- Treo bảng phụ ghi sẵn đoạn văn phần nhận xét lên bảng.
- Gọi HS đọc.
? Đoạn văn trên gồm có mấy câu ? 
? Xác định vị trí chủ ngữ, vị ngữ trong từng câu ? 
? Muốn tìm chủ ngữ trong câu, em đặt câu hỏi nào ? 
? Muốn tìm vị ngữ trong câu, em đặt câu hỏi nào ? 
- Yêu cầu HS nêu ý kiến.
? Xếp 4 câu trên vào hai nhóm câu đơn và câu ghép ? 
? Có thể tách mỗi cụm C – V trong các câu ghép trên thành một câu đơn được không ? Vì sao ? 
- Chốt, rút ra ghi nhớ, gọi HS đọc.
3. Luyện tập: 
Bài 1(8) 
- Gọi HS đọc y.cầu và nội dung bài tập.
? Bài văn có mấy cầu? 
- Yêu cầu HS làm bài theo cặp.
? Em hãy đọc các câu ghép có trong đoạn văn ? 
? Căn cứ vào đâu em xác định là câu ghép? 
? Hãy xđịnh vế câu trong từng câu ghép ? 
- Cho HS nhận xét.
- Nhận xét kết luận lời giải đúng.
- 1 em đọc, lớp đọc thầm.
- 4 câu.
- Câu hỏi: Ai ? Cái gì ? Con gì ? 
- Câu hỏi: Làm gì ? Thế nào ? 
- Nêu miệng ý kiến của mình.
+ Mỗi lần dời nhà đi, bao giờ con khỉ/cũng nhảy phốc lên ngồi trên lưng con chó to.
+ Hễ con chó /đi chậm, con khỉ /cấu hai tai chó giật giật.
+ Con chó /chạy sải thì khỉ/ gò lưng như người phi ngựa.
+ Chó /chạy thong thả, khỉ/ buông thõng hai tay ngồi ngúc nga ngúc ngắc.
- Câu đơn do một cụm C – V tạo thành.
- Câu ghép do nhiều cụm C – V tạo thành.
- Vậy: Câu đơn là câu 1, câu ghép là câu 2, 3, 4.
Không vì các câu diễn tả những ý có quan hệ chặt chẽ với nhau. Tách mỗi vế câu thành một câu đơn kẻ cả trong trường hợp bỏ quan hệ từ sẽ tạo nên một chuỗi câu rời rạc không gắn kết với nhau về nghĩa.
- 3 HS đọc ghi nhớ.
- 1HS đọc bài, lớp đọc thầm.
- Bài có hai yêu cầu: Tìm câu ghép, xác định các vế câu trong từng câu.
- Thảo luận nhóm đôi.
- 4 HS nối tiếp nhau phát biểu.
+ Trời xanh thẳm, biển ... chắc nịch.
+ Trời rải .... dịu hơi sương.
+ Trời ầm ầm .... giận giữ.
+ Biển nhiều khi .... thấy như thế.
- Căn cứ vào số lượng vế câu trong từng câu.
- 2 HS lên bảng, lớp làm bài vào vở.
- 1 số HS nhận xét.
STT
Vế 1
Vế 2
Câu 1
Câu 2
Câu 3
Câu 4
Câu 5
Trời / xanh thẳm
Trời / rải mây trắng nhạt
Trời / âm u mây mưa
Trời / ầm ầm giông gió
Biển / nhiều khi rất đẹp
biển / cũng xanh thẳm như dâng lên cao
biển / mơ màng dịu hơi sương.
biển / xám xịt, nặng nề.
biển / đục ngầu giận giữ.
Ai / cũng thấy như thế.
Bài 2( 9) 
- Gọi HS nêu yêu cầu bài tập.
? Có thể tách vế câu ghép vừa tìm được thành một câu đơn được không ? Vì sao ? 
- Nhận xét sửa sai.
Bài 3( 9) 
- Gọi HS đọc yêu cầu bài tập.
- Cho HS thảo luận nhóm làm bài vào vở.
- Cho HS trình bày kết quả.
- Nhận xét chữa bài.
3. Củng cố: ? Thế nào là câu ghép ? Nêu đặc điểm của câu ghép ? 
- 1 HS nêu, lớp theo dõi sgk đọc thầm.
- Không thể tách mỗi vế câu vừa tìm được ở bài tập 1 thành 1 câu đơn. Vì mỗi vế câu thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với các câu khác.
- 1HS đọc yêu cầu , lớp theo dõi đọc thầm.
- Thảo luận nhóm 4 làm bài.
- Các nhóm trình bày kết quả, các nhóm khác theo dõi nhận xét, bổ xung.
+ Mùa xuân đã về, cây cối đâm chồi nảy lộc.
+ Mặt trời mọc, sương tân dần.
+ Trong chuyện cổ tích cây khế, người em chăm chỉ, hiền lành còn người anh thì tham lam, lười biếng.
+ Vì trời mưa to nên đường ngập nước.
- 1 HS nêu.
IV. Định hướng học tập 
- Về nhà học bài chuẩn bị bài sau.
- Nhận xét giờ học.