Bài học STEM 5 - Bài 1: Tách muối ra khỏi dung dịch

 KẾ HOẠCH BÀI DẠY BÀI HỌC STEM 5
 TÁCH MUỐI RA KHỎI DUNG DỊCH 
 Thời gian thực hiện: 02 tiết
Gợi ý thời điểm thực hiện:
 Khi dạy nội dung bài Mô hình thuyền buồm (môn Khoa học) 
 – Tuần 12: Bài 11. Sử dụng năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng 
 nước chảy – Sách KNTT
 – Tuần 12: Bài 11. Năng lượng mặt trời, gió và nước chảy – Sách CTST
 – Tuần 12: Bài 6. Năng lượng mặt trời, năng lượng gió và năng lượng nước chảy 
 – Sách CD
Mô tả bài học: 
 Đề xuất được cách làm thí nghiệm để tạo hỗn hợp, dung dịch, phân biệt được 
 hỗn hợp, dung dịch và phối hợp với kiến thức về chuyển thể của nước, xác định 
 tỉ lệ để thực hiện tách muối ra khỏi dung dịch muối.
 Nội dung chủ đạo và tích hợp trong bài học:
 Môn học Yêu cầu cần đạt
 Môn học chủ Môn chủ – Phân biệt được hỗn hợp và dung dịch từ các ví 
 đạo đạo: Khoa dụ đã cho.
 học – Thực hành tách muối hoặc đường ra khỏi dung 
 dịch muối hoặc đường.
 Môn học tích Môn tích Sử dụng được một số dụng cụ thông dụng để thực 
 hợp hợp: Toán hành cân, đo, đong, đếm, xem thời gian, mua bán 
 với các đơn vị đo đại lượng và tiền tệ đã học.
I. YÊU CẦU CẦN ĐẠT
Bài học này giúp các em
– Hiểu được quy trình tách muối từ nước biển. 
– Đề xuất cách tách muối ra khỏi dung dịch mà không cần ánh nắng mặt trời bằng 
những dụng cụ đơn giản.
– Xác định tỉ lệ muối để thực hiện tách muối ra khỏi dung dịch muối.
– Biết thực hành thí nghiệm tách các muối ra khỏi dung dịch.
– Biết ứng dụng cách tách các chất ra khỏi dung dịch vào cuộc sống.
– Thể hiện được phẩm chất trung thực, trách nhiệm khi tham gia hoạt động nhóm 
tạo trong thực hiện làm thí nghiệm và các hoạt động khác.
 1 II. ĐỒ DÙNG HỌC TẬP
 1. Chuẩn bị của GV
 – Các phiếu học tập (trong phụ lục)
 – Phiếu đánh giá theo nhóm (trong phụ lục)
 – Hình ảnh về các chất, hình ảnh hỗn hợp, dung dịch, phiếu đánh giá tiêu chí.
 – Các nguyên liệu: Muối, nước.
 – Dụng cụ: Đèn cồn, giấy thấm, cốc, thìa, que gạt, pipet nhựa, lưới tản nhiệt.
 – Đoạn video về thực hành thí nghiệm tách muối ra khỏi dung dịch nước muối.
 2. Chuẩn bị của HS (dành cho 1 nhóm)
 STT Thiết bị/Dụng cụ Số lượng Hình ảnh minh hoạ
 1 Que gạt 6 hộp
 2 Nước 1 cốc
 3 Giấy thấm 6 tờ
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
 Hoạt động của GV Hoạt động của HS
 Khởi động tiết học, ổn định tổ chức
 – GV mời một bạn lên điều khiển cùng đọc bài vè hỗn – HS đọc đồng thanh và 
 hợp. đánh phách theo nhạc.
 Vè hỗn hợp
 Lẳng lặng mà nghe
 Tôi đọc bài vè
 Hỗn hợp bạn nhé!
 Ăn vào mát mẻ
 Là salad xanh
 Thanh đạm là anh
 Lạc rang vừng đỗ
 Tô chanh chút muối
 Đánh đuổi họng đau
 Bạn ơi đố nhau?
 Từ đâu có muối?
 – Sau khi đọc xong bài vè, bạn HS đặt câu hỏi: Các bạn – HS trả lời
 hãy cho tớ biết nội dung bài vè là gì nào?
 – GV khen tất cả HS khởi động rất hào hứng, hỏi đáp rất 
 hay và trả lời đúng.
 2 Hoạt động của GV Hoạt động của HS
KHỞI ĐỘNG (Xác định vấn đề)
Hoạt động 1. Tìm hiểu Quy trình làm muối từ nước biển
Mục tiêu: HS biết được quy trình làm muốn của diêm dân.
Cách tiến hành:
– GV đặt vấn đề: Các con ạ, muối ăn là loại khoáng chất – Hs xem video.
được sử dụng như một loại gia vị, có vai trò cực kì quan 
trọng với sức khoẻ và đời sống của chúng ta. Để hiểu 
được muối được làm ra như thế nào cô mời các con xem 
video để biết bà con nông dân vùng biển làm muối như 
thế nào nhé, sau khi xem xong chúng ta hãy nhớ và trình 
bày lại quy trình làm muối này.
– GV yêu cầu: Qua video và những thông tin trong sách. 
Hãy thảo luận nhóm 6 và hoàn thành cho cô phiếu bài – HS giơ tay phát biểu.
tập sau, cô mời một bạn đọc.
– GV đặt câu hỏi: – HS trình bày.
+ Ai xung phong lên trình bày nào.
+ GV chiếu soi phiếu học tập của HS.
Gợi ý:
Quy trình làm muối biển gồm có hai công đoạn đó là 
cung cấp nước biển và kết tinh, thu muối. Hai công đoạn 
này, gồm có các bước: Dẫn nước biển lọc qua con 
mương, qua giếng, múc nước lên ruộng và phơi nắng. 
Cuối cùng là thu hoạch muối.
 3 Hoạt động của GV Hoạt động của HS
– GV đặt câu hỏi: Tại sao phải phơi nắng nước biển mới – HS suy nghĩ trả lời.
thu được muối? (Vì khi phơi nắng nước sẽ bay hơi còn 
lại muối ta sẽ thu được muối).
– GV khen tất cả các HS. Qua phần thảo luận cô thấy các – HS giơ tay phát biểu.
con đã hiểu được quy trình làm ra muối biển. Vậy bạn 
nào giỏi hãy dựa vào hình ảnh sau đây đóng vai một nhà 
khoa học giới thiệu lại cho các bạn nghe.
– GV khen HS đóng vai nhà khoa học rất tốt, chúng ta 
nổ một tràng pháo tay khen bạn nào. 
– GV đặt vấn đề để dẫn dắt vào bài mới: Việc làm nước – HS lắng nghe.
bay hơi để thu được muối người ta gọi là tách muối đấy. 
Vậy tách muối không cần ánh nắng mặt trời ta làm như 
thế nào?
Để trả lời cho câu hỏi đó, chúng ta cùng tìm hiểu trong 
bài học hôm nay: Tách muối ra khỏi dung dịch (dán 
bảng: Tách muối ra khỏi dung dịch).
– GV nêu: Các con ạ, để tách được muối chúng ta cần có – HS lắng nghe, một bạn 
tiêu chí cụ thể và đây là một tiêu chí. Cô mời bạn một lên đọc.
bạn lên đọc.
+ Tiêu chí sản phẩm: 
* Thu được 10g muối từ nước muối.
 * Sử dụng các dụng cụ đơn giản trong lớp để làm nước 
bay hơi mà không cần phơi nắng.
– GV yêu cầu HS thảo luận nhóm để đưa ra tiêu chí sản – HS thảo luận nhóm.
phẩm của nhóm.
– GV mời các nhóm lên trình bày tiêu chí của nhóm – Đại diện các nhóm lên 
mình. trình bày.
– GV nhận xét và yêu cầu HS điều chỉnh lại tiêu chí nếu – HS lắng nghe và điều 
cần. chỉnh tiêu chí nếu cần.
– GV đặt vấn đề: Để giải quyết vấn đề này chúng mình – HS lắng nghe.
cần phải hiểu về hỗn hợp và dung dịch. Cô cùng các con 
chuyển sang hoạt động 2: Hỗn hợp và dung dịch.
Hoạt động 2. Hỗn hợp và dung dịch
Mục tiêu: HS làm được thí nghiệm tạo ra hỗn hợp và dung dịch.
Cách tiến hành:
 – GV giới thiệu: Để hiểu được thế nào là hỗn hợp? Thế – Nhóm trưởng lên nhận 
nào là dung dịch? Chúng ta cần làm hai thí nghiệm, đây dụng cụ, vật liệu thí 
là dụng cụ và vật liệu để các con thực hiện bao gồm: nghiệm.
 4 Hoạt động của GV Hoạt động của HS
đường, muối ăn, nước; cốc, thìa nhựa, cân. Cô mời các 
nhóm trưởng lên nhận, đưa về cho nhóm mình.
– GV yêu cầu 1 bạn HS lên đọc Thí nghiệm 1 – HS đọc yêu cầu trước 
Hãy trộn muối và đường theo như gợi ý trong sách – lớp. Các HS khác lắng 
trang 8 và hoàn thành phiếu học tập sau: nghe.
 PHIẾU 1
 Đường Muối Hỗn hợp
 Khối lượng
 PHIẾU 2
 Tỉ lệ khối lượng Tỉ lệ muối Tỉ lệ đường 
– GV yêu cầu các nhóm thực hiện thí nghiệm. – HS lấy dụng cụ và, đọc 
 gợi ý SGK, làm thí 
 nghiệm tạo hỗn hợp 
 muối, đường.
– GV: Thời gian thảo luận đã hết. Cô thấy các nhóm làm – Đại diện các nhóm lên 
việc rất tích cực, mời các con chia sẻ kết quả làm việc trình bày kết quả.
của nhóm mình.
– GV tuyên dương các nhóm thực hiện thí nghiệm rất tốt. – HS so sánh và trả lời.
Từ kết quả thí nghiệm, hãy so sánh tổng khối lượng 
đường và muối trước khi trộn với khối lượng trong cốc?
– GV đặt câu hỏi: Vừa rồi các con đã tạo được bao nhiêu – HS trả lời tỉ lệ muối, 
hỗn hợp? Tỉ lệ muối và tỉ lệ đường trong các hỗn hợp đường, theo nhóm đã 
khác nhau không? làm. 
– GV cầm cốc của một nhóm, nói: Muối và đường trong – HS lắng nghe.
các cốc của các con tạo ra gọi là hỗn hợp muối đường. 
Khối lượng của hỗn hợp bằng tổng khối lượng của các 
chất có trong hỗn hợp. Trong mỗi hỗn hợp đều có tỉ lệ 
các chất nhất định.
– GV vừa nói vừa thực hiện: Chúng ta có thể thêm ớt, – Trong cốc cũng gọi là 
hạt tiêu vào trong cốc thì trong cốc này được gọi là hỗn hỗn hợp nhưng gồm 
hợp không? nhiều chất hơn.
– GV tiếp tục đặt câu hỏi: Vậy để có hỗn hợp ta cần có – HS trả lời.
bao nhiêu chất trộn vào nhau?
(Hai hay nhiều chất trộn lẫn với nhau). 
 5 Hoạt động của GV Hoạt động của HS
– Các con có thể nhìn thấy được hạt muối, hạt đường ở – Chúng con vẫn nhìn 
trong cốc không? thấy được.
– Các con có thể lấy riêng được muối (hoặc đường) ra – HS trả lời, có thể lấy 
khỏi hỗn hợp này không? Vì sao? được nhưng khó ạ vì các 
 hạt đường, hạt muối quá 
 nhỏ.
– Những hỗn hợp nào chúng ta có thể lấy riêng hoàn toàn – HS lấy ví dụ: Hỗn hợp 
được như ban đầu? Vì sao? lạc đỗ vì các hạt đỗ, hạt 
 lạc có kích thước lớn.
– Muối, đường, lạc, đỗ là các chất ở thể gì? – HS trả lời.
– Theo các con, hỗn hợp muối đường này có vị gì? – Hỗn hợp muối đường 
 có vị mặn của muối và vị 
 ngọt của đường.
– GV giảng: – HS lắng nghe.
+ Những hỗn hợp mà các con vừa kể ra là hỗn hợp do 
các chất rắn tạo thành. Nhưng cũng có những hỗn hợp 
được tạo bởi chất rắn và chất lỏng như: nước với cát hoặc 
chất lỏng với lỏng như nước với xăng. Vì cát và xăng 
không tan trong nước đấy các con ạ.
Trong hỗn hợp các chất vẫn giữ nguyên tính chất ban đầu 
của nó (GV dán “Giữ nguyên tính chất” vào bảng).
– GV hỏi lại HS: Vậy các con hiểu thế nào hỗn hợp? – HS trả lời.
Hỗn hợp là do hai hay nhiều chất trộn lẫn với nhau, 
trong hỗn hợp mỗi chất vẫn giữ nguyên tính chất của nó.
– GV dẫn: Vừa rồi các con đã tạo được hỗn hợp. Nếu ta – HS lắng nghe.
cho đường vào nước hoặc muối vào nước rồi khuấy lên, 
thì có được gọi là hỗn hợp không? Chúng mình cùng làm 
thí nghiệm tiếp nhé.
* Thí nghiệm tạo dung dịch:
– GV yêu cầu các nhóm: Bây giờ các con hãy tạo nước – HS đọc và làm thí 
muối hoặc nước đường, theo yêu cầu sau trong 2 phút: nghiệm.
 Dựa vào gợi ý trong sách – trang 9 và hoàn thành phiếu 
học tập:
 PHIẾU 3
 6 Hoạt động của GV Hoạt động của HS
 Trước khi Sau khi khuấy
 khuấy
 Muối trong cốc 
 nước muối
 Đường trong cốc 
 nước đường
 PHIẾU 4
 Khối lượng muối trong Khối lượng đường trong 
 cốc nước muối cốc nước đường
 PHIẾU 5
 Tỉ lệ đường trong cốc Tỉ lệ muối trong cốc nước 
 nước đường muối
Lưu ý: Khi làm thí nghiệm cần ghi rõ tỉ lệ dung dịch.
– GV mời HS chia sẻ kết quả làm việc của nhóm mình. – Các nhóm lên báo cáo 
Khi trình bày HS cần báo cáo rõ kết quả tính tỉ lệ muối kết quả.
trong cốc của nhóm .
– GV khen gợi các nhóm: Cô khen các con đã làm thí – HS trả lời câu hỏi.
nghiệm và chia sẻ rất sôi nổi, các nhóm đã trả lời rất 
đúng. Cô cũng có một câu hỏi cho các nhóm: Vị của nước 
trong cốc đường, trong nước muối trước và sau khi hòa 
tan đã thay đổi như thế nào?
– GV chốt: Muối, đường tan và phân bố đều trong nước – HS lắng nghe.
tạo thành dung dịch gọi là dung dịch nước muối và dung 
dịch nước đường. Nước gọi là dung môi, đường và muối 
được gọi là chất tan. Khối lượng của dung dịch bằng khối 
lượng của chất tan và dung môi.
– Như vậy nước muối và nước đường được gọi dung 
dịch. (dán chữ: Dung dịch).
(GV cầm cốc hỗn hợp và cốc dung dịch, và nói:
 7 Hoạt động của GV Hoạt động của HS
– Theo các con hỗn hợp muối đường và dung dịch nước – HS trả lời. 
muối, dung dịch nước đường có điểm gì giống và khác 
nhau?
Hỗn hợp muối đường và dung dịch nước muối, dung dịch 
nước đường giống nhau là cùng được tạo từ hai chất trở 
lên. Điểm khác nhau, hỗn hợp muối đường là đường và 
muối vẫn nhìn thấy được. Còn dung dịch nước muối và 
dung dịch nước đường ta không nhìn thấy được đường 
và muối vì chúng đã bị hòa tan trong nước.
– GV đặt câu hỏi tiếp: Vậy con hiểu thế nào là dung dịch? – HS trả lời.
– GV: Dung dịch được tạo bởi hai hay nhiều chất, các – HS lắng nghe. 
chất được hoà tan và phân bố đều. Có thể là 1 chất lỏng 
và 1 chất rắn như đường và nước cũng có thể là hai chất 
ở thể lỏng như nước mắm và giấm nhưng điều quan trọng 
các con cần nhớ là, trong dung dịch phải có 1 chất lỏng, 
các chất còn lại phải hoà tan và phân bố đều trong chất 
lỏng đó.
(GV dán chữ: “Hai chất trở lên; Hòa tan, phân bố đều”)
– GV dẫn: Các con đã biết thế nào là hỗn hợp, thế nào là – HS lắng nghe.
dung dịch rồi. Bây giờ chúng ta chuyển sang hoạt động 
tiếp theo để phân biệt hỗn hợp và dung dịch nhé!
Hoạt động 3: Phân biệt hỗn hợp và dung dịch.
Mục tiêu: HS phân biệt được dung dịch, hỗn hợp từ các ví dụ đã cho.
Cách tiến hành:
– GV chiếu hình ảnh và nói: Trên tay cô là bộ ảnh giống – HS thảo luận nhóm.
như bộ ảnh ở dưới bàn của các con. Bây giờ, hãy thảo 
luận nhóm, xác định xem trường hợp nào là hỗn hợp, 
trường hợp nào dung dịch. Thời gian thảo luận là 1’. 
Trong quá trình thảo luận, 2 nhóm nào có tín hiệu nhanh 
nhất sẽ được lên trình bày kết quả, các nhóm còn lại sẽ 
nhận xét. Các con đã sẵn sàng chưa. Thời gian thảo luận 
bắt đầu.
– GV mời 2 nhóm nhanh nhất lên báo cáo kết quả. – 2 nhóm lên trình bày.
– GV hỏi: Vì sao dầu ăn và nước không phải là dung – HS trả lời.
dịch?
 8 Hoạt động của GV Hoạt động của HS
Vì dầu ăn không hòa tan trong nước và nổi trên mặt – 2 nhóm lên báo cáo
nước.
– Qua hoạt động vừa rồi, cô thấy các con rất hiểu bài. – HS lắng nghe.
Vậy làm thế nào để phân biệt được trong các hỗn hợp, 
đâu là dung dịch?
– GV đặt thêm câu hỏi: Con hãy kể thêm các hỗn hợp – HS trả lời.
không phải là dung dịch mà con biết.
– GV đặt thêm câu hỏi: Con hãy kể thêm các dung dịch – HS trả lời.
mà con biết.
GV chốt – dẫn: Vừa rồi các con làm thí nghiệm rất tốt, – HS lắng nghe.
hăng hái trao đổi và trả lời các câu hỏi rất chính xác. Cô 
khen cả lớp mình.
 TIẾT 2
* Hoạt động 4. Đề xuất ý tưởng và cách tách muối ra khỏi dung dịch
Mục tiêu: HS đề xuất được phương án tách muối ra khỏi dung dịch.
Cách tiến hành:
– GV: – HS đọc.
+ Để xây dựng ý tưởng cô mời các con thảo luận các yêu 
cầu sau, cô mời một bạn đọc (GV chiếu yêu cầ).
+ Trên đây cô cũng có phiếu Đánh giá tiêu chí sản 
phẩm, mời một bạn đọc giúp cô.
 Tiêu chí Hoàn Hoàn Cần cố 
 thành tốt thành gắng
 Thu được muối 
 * Sử dụng các dụng cụ đơn giản để 
 làm nước bay hơi mà không cần 
 phơi nắng
 9 Hoạt động của GV Hoạt động của HS
– GV hỏi: Các con đã hiểu nội dung của phiếu đánh giá – HS trả lời.
tiêu chí chưa?
– GV yêu cầu HS thảo luận nhóm để đưa ra tiêu chí: Để – HS thảo luận xây dựng 
thực hành tách muối được tốt các con cần xây dựng tiêu tiêu chí của nhóm.
chí riêng cho nhóm mình nhé.
– GV mời các nhóm lên chia sẻ tiêu chí của nhóm mình. – HS chia sẻ.
– GV chiếu các dụng cụ: Đây là hình ảnh một số dụng – HS thảo luận cùng 
cụ của cô và các con đã chuẩn bị có trong gian hàng. nhau phác ý tưởng và 
 Dựa trên tiêu chí và các dụng cụ đã có trong lớp. Các trình bày.
nhóm thảo luận phác thảo ý tưởng tách muối ra khỏi 
dung dịch trong thời gian 5p và lên trình bày.
– GV mời các nhóm lên chia sẻ ý tưởng thực hiện. – HS lên chia sẻ.
– GV mời các bạn trong nhóm khác góp ý. – HS các nhóm góp ý.
– GV cho các nhóm điều chỉnh tiêu chí nếu cần. – Các nhóm điều chỉnh 
 lại tiêu chí nếu cần.
Hoạt động 5. Tách muối ra khỏi dung dịch
Mục tiêu: HS thực hành tách muối ra khỏi dung dịch theo tiêu chí đã đặt ra.
Cách tiến hành:
– GV: Dựa vào bản ý tưởng, mỗi nhóm cử hai bạn lên – Đại diện mỗi nhóm 2 
lựa chọn đồ dùng, nguyên liệu có trong gian hàng để làm HS lên nhận đồ dùng, 
thực hành tách muối nào. nguyên liệu.
Các con cần lưu ý: Trong khi thực hành, nếu thấy thiếu, – Các nhóm làm thí 
các con có thể lên lấy thêm, Sử dụng lửa, đèn cồn, các nghiệm.
thiết bị sử dụng điện cần phải cẩn thận, đảm bảo an toàn, 
phòng tránh cháy bỏng. Khi khuấy dung dịch phải đều 
tay, tránh bị đổ. Thời gian cho các nhóm làm thí nghiệm 
bằng một bản nhạc dài 20 phút, khi bản nhạc kết thúc 
cũng là hết thời gian làm thí nghiệm.
– GV quan sát hỗ trợ các nhóm khi cần thiết.
– GV mời các nhóm lên báo cáo kết quả thực hiện. – Các nhóm lên trình 
 bày.
Hoạt động 6. Báo cáo sản phẩm 
Mục tiêu: HS tự tin trình bày kết quả, và quy trình hoá tách muối ra khỏi dung dịch.
Cách tiến hành:
– GV: Chỉ trong thời gian ngắn các nhóm đã hoàn thành – HS cất đồ dùng.
thí nghiệm và thu được sản phẩm. Cô khen cả lớp. Bây 
 10