Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn kĩ năng đổi các đơn vị đo lường cho học sinh Lớp 5

Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn kĩ năng đổi các đơn vị đo lường cho học sinh Lớp 5

1. Cơ sở lý luận

Nội dung giảng dạy của môn toán ở tiểu học luôn gắn liền với thực tiễn, phục vụ thiết thực cho cuộc sống. Các kiến thức, kỹ năng của môn Toán có nhiều ứng dụng trong đời sống, giúp học sinh nhận biết mối quan hệ về số lượng và hình dạng không gian của thế giới hiện thực. Một trong những nội dung toán học đáp ứng được mục đích trên đó là về các đơn vị đo lường.

Việc giúp học sinh hình thành những biểu tượng hình học và đại lượng hình học có tầm quan trọng đáng kể vì điều đó giúp các em định hướng trong không gian, gắn liền việc học tập với cuộc sống xung quanh và hỗ trợ học sinh học tập tốt các môn học khác như Mĩ thuật, Tập viết, Khoa học, Tự nhiên xã hội, . Đối với nội dung giảng dạy về đo lường, các em đã được làm quen từ lớp 1 và hoàn chỉnh ở lớp 5. Các bài tập về chuyển đổi đơn vị đo lường mang tính khái quát cao, có tác dụng rèn luyện tư duy tốt. Song đối với lứa tuổi tiểu học, hoạt động nhận thức chủ yếu dựa vào việc nhận diện những. Do đó học sinh rất khó khăn trong việc nhận thức đại lượng. Thực tế trong quá trình giảng dạy chuyển đổi các đơn vị đo lường tôi thấy rằng, việc áp dụng các biện pháp rèn kỹ năng đổi đơn vị đo lường cho học sinh lớp 5 là rất cần thiết vì những lý do như sau:

Một là cần phải khắc phục những lỗi cơ bản thường gặp của học sinh trong quá trình thực hiện chuyển đổi đơn vị đo. Bởi nếu giáo viên không thực hiện tốt những biện pháp hướng dẫn cụ thể và thiết thực thì học sinh vẫn sẽ mắc phải những lỗi sai khi đổi đơn vị đo dẫn đến việc giải quyết các vấn đề học tập khác gặp khó khăn.

Hai là, nếu học sinh bị nhầm lẫn từ khâu đổi đơn vị đo thì dẫn đến việc thực hiện giải toán có lời văn, toán về hình học, toán chuyển động đều không chính xác.

Ba là, trong khi đo đạc kích thước, khoảng cách các đối tượng vật thật ngoài thực tiễn cuộc sống, nếu học sinh đổi đơn vị đo không chính xác thì dẫn đến kết quả tính chu vi, diện tích các hình hình học không đúng. Điều đó kéo theo nhiều hệ quả không được như ý muốn từ thực tiễn cuộc sống.

- Phạm vi và đối tượng sáng kiến: Sáng kiến này được nghiên cứu và áp dụng trong dạy học toán với nội dung là chuyển đổi đơn vị đo và thực hành giải toán của học sinh lớp 5 tại đơn vị công tác giảng dạy.

 

doc 11 trang cuongth97 08/06/2022 8302
Bạn đang xem tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn kĩ năng đổi các đơn vị đo lường cho học sinh Lớp 5", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN
Chương I: TỔNG QUAN
1. Cơ sở lý luận
Nội dung giảng dạy của môn toán ở tiểu học luôn gắn liền với thực tiễn, phục vụ thiết thực cho cuộc sống. Các kiến thức, kỹ năng của môn Toán có nhiều ứng dụng trong đời sống, giúp học sinh nhận biết mối quan hệ về số lượng và hình dạng không gian của thế giới hiện thực. Một trong những nội dung toán học đáp ứng được mục đích trên đó là về các đơn vị đo lường.
Việc giúp học sinh hình thành những biểu tượng hình học và đại lượng hình học có tầm quan trọng đáng kể vì điều đó giúp các em định hướng trong không gian, gắn liền việc học tập với cuộc sống xung quanh và hỗ trợ học sinh học tập tốt các môn học khác như Mĩ thuật, Tập viết, Khoa học, Tự nhiên xã hội, ... Đối với nội dung giảng dạy về đo lường, các em đã được làm quen từ lớp 1 và hoàn chỉnh ở lớp 5. Các bài tập về chuyển đổi đơn vị đo lường mang tính khái quát cao, có tác dụng rèn luyện tư duy tốt. Song đối với lứa tuổi tiểu học, hoạt động nhận thức chủ yếu dựa vào việc nhận diện những. Do đó học sinh rất khó khăn trong việc nhận thức đại lượng. Thực tế trong quá trình giảng dạy chuyển đổi các đơn vị đo lường tôi thấy rằng, việc áp dụng các biện pháp rèn kỹ năng đổi đơn vị đo lường cho học sinh lớp 5 là rất cần thiết vì những lý do như sau:
Một là cần phải khắc phục những lỗi cơ bản thường gặp của học sinh trong quá trình thực hiện chuyển đổi đơn vị đo. Bởi nếu giáo viên không thực hiện tốt những biện pháp hướng dẫn cụ thể và thiết thực thì học sinh vẫn sẽ mắc phải những lỗi sai khi đổi đơn vị đo dẫn đến việc giải quyết các vấn đề học tập khác gặp khó khăn.
Hai là, nếu học sinh bị nhầm lẫn từ khâu đổi đơn vị đo thì dẫn đến việc thực hiện giải toán có lời văn, toán về hình học, toán chuyển động đều không chính xác. 
Ba là, trong khi đo đạc kích thước, khoảng cách các đối tượng vật thật ngoài thực tiễn cuộc sống, nếu học sinh đổi đơn vị đo không chính xác thì dẫn đến kết quả tính chu vi, diện tích các hình hình học không đúng. Điều đó kéo theo nhiều hệ quả không được như ý muốn từ thực tiễn cuộc sống.
- Phạm vi và đối tượng sáng kiến: Sáng kiến này được nghiên cứu và áp dụng trong dạy học toán với nội dung là chuyển đổi đơn vị đo và thực hành giải toán của học sinh lớp 5 tại đơn vị công tác giảng dạy.
2. Phương pháp tạo ra sáng kiến:
Sáng kiến được tạo ra bằng việc vận dụng phương pháp nghiên cứu cơ sở lý luận, nội dung chương trình mạch kiến thức đo lường ở lớp 5; phương pháp thu thập thông tin; phương pháp khảo sát thực nghiệm đối tượng học sinh.
3. Mục tiêu của sáng kiến cần đạt được:
Những giải pháp đổi mới được trình bày trong sáng kiến nhằm mục đích sau:
	+ Giúp học sinh hình thành kỹ năng đổi các đơn vị đo, nhận biết, so sánh, đối chiếu giá trị của các đơn vị đo trong cùng một bảng. 
	+ Từng bước khắc phục những lỗi thường gặp của học sinh trong việc giải quyết các dạng bài tập liên quan đến chuyển đổi đơn vị đo. Vì vậy giúp học sinh vận dụng tốt nhất những kiến thức đo lường vào thực tiễn cuộc sống, giải quyết các vấn đề liên quan đến tính toán có số liệu là những đơn vị đo một cách chính xác và hiệu quả nhất. Trên cơ sở giải quyết các bài toán về tỷ lệ bản đồ, học sinh có thể hình dung được giá trị, độ lớn của đơn vị đo, khoảng cách, kích thước của các đối tượng hình học trong thực tế.
	+ Giúp cho học sinh thực hiện tốt các bài toán có nội dung hình học, toán chuyển động đều, dạng toán có liên quan đến các đơn vị đo lường trong chương trình lớp 5 và ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống. Bên cạnh đó, góp hình thành và phát triển cho học sinh những năng lực chung và năng lực chuyên môn, tự học và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo trong các tình huống từ thực tiễn. 
	+ Những biện pháp thực hiện trực quan đơn giản, dễ hiểu đã tạo hứng thú học tập môn toán cho học sinh, giúp học sinh tự tin vận dụng một cách sáng tạo, tích cực và linh hoạt vào việc chuyển đổi đơn vị đo. Qua đó khắc phục được yếu tố tâm lý lo ngại ở học sinh khi phải giải quyết các bài tập chuyển đổi đơn vị đo ở dạng phức tạp. Nhờ vậy mà giúp học sinh học tốt các môn học khác như Mĩ thuật, Tập viết, Khoa học, Tự nhiên xã hội, và ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống.
Vì vậy, để góp phần nâng cao chất lượng dạy học các dạng toán về đổi đơn vị đo lường, tôi đã nghiên cứu và chọn sáng kiến : “Một số biện pháp rèn kĩ năng đổi các đơn vị đo lường cho học sinh lớp 5” nhằm ứng dụng một cách thiết thực và hiệu quả nhất trong công tác của bản thân và đồng nghiệp tại đơn vị.
Chương II: MÔ TẢ SÁNG KIẾN
1. Vấn đề của sáng kiến
Hệ thống các kiến thức trong nội dung đo lường ở tiểu học được xây dựng theo cấu trúc đồng tâm như các nội dung khác của toán học nói riêng và các môn học khác nói chung. Hệ thống các kiến thức được sắp xếp từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Ngay từ lớp 1, học sinh đã được làm quen với đơn vị đo độ dài là cm, biết đọc, viết và đo các đoạn thẳng hoặc các vật có độ dài dưới 20cm. Lớp 2, lớp 3 các em dần dần làm quen với các đơn vị đo độ dài, đơn vị đo khối lượng, đơn vị đo thời gian và dung tích (lít), biết thực hành cân, đo và đổi một số đơn vị đo đã học. Ở lớp 4, học sinh được hoàn chỉnh bảng đơn vị đo khối lượng, đo độ dài, đo thời gian (từ giây đến thế kỷ), được học các đơn vị đo diện tích từ mm2 đến m2 và bước đầu biết đổi các đơn vị đo đơn giản. Đến lớp 5 giúp học sinh hoàn chỉnh bảng đơn vị đo diện tích, được biết về một số đơn vị đo thể tích thường dùng và ghép đổi đơn giản, củng cố toàn bộ hệ thống các đơn vị đo lường thông qua nhiều tiết luyện tập (tổng số là 17 tiết). Chương trình đo lường lớp 5 chiếm tỷ lệ lớn hơn so với chương trình đo lường của các lớp dưới,s rèn kỹ năng đổi đơn vị đo nhiều hơn và mang tính tổng hợp hơn. Mặt khác, ở lớp 5 học sinh đã được học đến số thập phân nên các dạng bài tập đổi đơn vị đo cũng như các dạng toán khác cũng trở nên phong phú hơn.
1.1. Chương trình kiến thức đo lường lớp 5
- Đơn vị đo độ dài : Gồm 4 tiết (kể cả ôn tập cuối cấp), trong đó học sinh được củng cố bảng đơn vị đo độ dài, viết số đo độ dài dưới dạng số thập phận.
- Đơn vị đo khối lượng : Gồm 2 tiết (vì phương pháp đổi đơn vị đo khối lượng giống với đơn vị đo độ dài mà học sinh đã biết cách đổi). Học sinh cũng được củng cố bảng đơn vị đo khối lượng và viết các đơn vị đo khối lượng dưới dạng số thập phân.
- Đơn vị đo diện tích : Gồm 6 tiết (kể cả ôn tập cuối cấp) học sinh được học tiếp các đơn vị đo diện tích lớn hơn m2 và đổi đơn vị đo diện tích.
	- Đơn vị đo thể tích : Gồm 3 tiết. Sau khi học về khái niệm thể tích một hình, học sinh được hiểu khái niệm m3, dm3, cm3, quan hệ giữa chúng và từ đó đổi các đơn vị đo từ đơn vị này sang đơn vị kia và ngược lại.
- Đơn vị đo thời gian : Gồm 2 tiết về bảng đơn vị đo thời gian và đổi các đơn vị đo đó.
- Toán chuyển động đều: Các dạng toán liên quan đến tính vận tốc, quãng đường, thời gian yêu cầu cần phải chuyển đổi đơn vị đo mới có thể tính toán được.
Ngoài ra, trong các tiết học về diện tích, thể tích các hình, toán chuyển động đều và các phép tính về số đo thời gian, học sinh cũng được luyện tập thêm về đổi đơn vị đo.
1.2. Thực trạng của vấn đề
1.2.1. Thực trạng của giáo viên:
Toán học là một môn học thực hành có nhiệm vụ quan trọng là hình thành năng lực tính toán cho học sinh, trong đó đổi các đơn vị đo lường là một trong những nội dung tương đối phức tạp đối với học sinh. Vì vậy, việc vận dụng các giải pháp rèn kĩ năng đổi đơn vị đo cho học sinh sao cho có hiệu quả là vấn đề được nhiều giáo viên quan tâm.
	Có rất nhiều giáo viên đã quan tâm nghiên cứu đến vấn đề này và tổ chức thực hiện bằng trải nghiệm thực tiễn giảng dạy. Tuy nhiên, chưa có những phương pháp cụ thể, phù hợp cho từng nhóm đối tượng học sinh của lớp mình phụ trách. Do đó, việc giáo viên áp dụng cách thức tổ chức học sinh vận dụng kiến thức, kỹ năng vào chuyển đổi đơn vị đo còn gặp nhiều khó khăn và hạn chế nhất định. Mặc dù vậy, các tài liệu hướng dẫn của các nhà nghiên cứu đã đưa ra được những lý luận có tính thuyết phục cao để vận dụng vào dạy đổi đơn vị đo. Đây là cơ sở quan trọng để tôi đi sâu tìm hiểu và nghiên cứu một số biện pháp rèn kĩ năng đổi đơn vị đo cho học sinh lớp tôi sao cho hiệu quả nhất.
Để rèn luyện kỹ năng đổi đơn vị đo cho học sinh trước hết giáo viên phải tìm hiểu kĩ nội dung, yêu cầu của sách giáo khoa, từ đó phân loại được các bài tập về đổi đơn vị đo lường. Có thể chia các bài tập về đổi đơn vị đo lường bằng nhiều cách khác nhau. Nhưng tôi căn cứ vào quan hệ của 2 đơn vị tiếp liền nhau trong các đơn vị đo để có thể chia thành 4 nhóm bài như sau :
- Loại thứ nhất : Đổi đơn vị đo độ dài và khối lượng.
- Loại thứ hai : Đổi đơn vị đo diện tích.
- Loại thứ ba : Đổi đơn vị đo thể tích.
- Loại thứ tư : Đổi đơn vị đo thời gian.
Trong mỗi nhóm bài trên đều có đủ các bài tập.
* Dạng 1: Đổi từ đơn vị lớn sang đơn vị bé, gồm :
+ Danh số đơn sang danh số đơn.
+ Danh số phức sang danh số đơn.
+ Danh số đơn sang danh số phức.
* Dạng 2 : Đổi từ đơn vị bé sang đơn vị lớn, gồm :
+ Danh số đơn sang danh số đơn.
+ Danh số phức sang danh số đơn.
+ Danh số đơn sang danh số phức.
* Dạng 3 : Điền dấu >, <, = vào ô trống.
1.2.2. Thực trạng của học sinh:
Trong thực tế giảng dạy các nội dung về đơn vị đo, giáo viên chưa nghiên cứu kỹ để áp dụng các biện pháp hướng dẫn để học sinh dễ hiểu và thực hành đổi đơn vị đo nên hiệu quả chưa cao. Giáo viên chưa có những biện pháp hướng dẫn phù hợp với từng đối tượng học sinh để giúp các em nắm vững và sử dụng bảng đơn vị đo vào việc chuyển đổi các đơn vị một cách chính xác. Hơn nữa, việc khai thác và sử dụng các phương pháp trực quan trong việc rèn kỹ năng đổi đơn vị đo cho học sinh còn hạn chế.
Đối với học sinh, tôi nhận thấy học sinh còn gặp những khó khăn khi mắc phải những lỗi cơ bản như sau:
- Học sinh còn lúng túng trong quá trình chuyển đổi đơn vị đo do chưa nắm vững mối quan hệ và độ lớn các đơn vị đo trong cùng một bảng.
- Học sinh nhầm lẫn thứ tự các đơn vị đo dẫn tới việc chuyển đổi chưa chính xác
- Học sinh còn nhầm giữa các đơn vị đo Độ dài; Diện tích; Thể tích nên khi thêm, bớt hoặc dịch chuyển dấu phẩy tương ứng với các đơn vị đo để đưa ra kết quả đích còn nhầm lẫn.
- Khi chuyển đổi đơn vị đo, học sinh chưa biết cách phân tích, tách các bộ phận của từng đơn vị đo nguồn, đưa đơn vị đo về dạng phân số thập phân và hỗn số để chuyển đổi sang đơn vị đích
- Kỹ năng nhân hoặc chia nhẩm cho 10;100;1000;... của học sinh còn hạn chế nên thao tác đổi đơn vị đo chưa nhanh.
- Xuất phát từ những lỗi thường gặp đó của học sinh dẫn đến việc giải các bài toán có lời văn, bài toán về hình học và toán chuyển động đều chưa hiệu quả
Khi làm các bài tập về đổi đơn vị đo lường, đặc biệt là đơn vị đo diện tích và thể tích học sinh còn lúng túng, thường thiếu chữ số ở phần thập phân hàng liền với phần nguyên hoặc chưa chuyển dịch dấu phẩy đủ các chữ số tương ứng với giá trị của đơn vị đo ấy.
Ví dụ: 6,9784 m3 = 6978,4 dm3
Còn một số học sinh làm bằng 69,784 dm3 hoặc 697,84dm3
Nguyên nhân : 
- Do chưa thuộc kỹ thứ tự các đơn vị trong bảng đơn vị đo đó.
- Do còn nhầm lẫn quan hệ giữa 2 đơn vị liền nhau của đơn vị đo độ dài với đơn vị đo diện tích và đơn vị đo thể tích.
Vì vậy, để góp phần nâng cao chất lượng dạy học các bài tập liên quan đến đổi đơn vị đo lường, tôi đã nghiên cứu và áp dụng những giải pháp đổi mới “Rèn kĩ năng đổi các đơn vị đo lường cho học sinh lớp 5” vào thực tiễn dạy học nhằm nâng cao hiệu quả học tập của học sinh.
2. Giải pháp thực hiện
	Để giúp học sinh hình thành và rèn kỹ năng áp dụng thực hiện tốt việc chuyển đổi các đơn vị đo một cách hiệu quả nhất nhằm hỗ trợ tốt trong quá trình giải toán, tôi đã thực hiện các biện pháp cụ thể trong sáng kiến này như sau:
	2.1. Biện pháp 1: Dùng sơ đồ để phân tích các chữ số biểu thị cách chuyển đổi các đơn vị đo:
	- Ví dụ 1: a) đổi:	6,2 kg = ... g ; b) 19,85 m2 = ... km2.
	Giáo viên có thể hướng dẫn học sinh thiết lập sơ đồ phân tích như sau:
a) 4,8 kg = 4 8 0 0 g
 kg
 b) 19,85 m2 = 0, 00 00 19 85 km2
 km2
 hg 
 hm2
 dag
 dam2
 g
m2
 dm2
	Đối với mỗi đơn vị đo, giáo viên hướng dẫn để học sinh lập sơ đồ và dịch chuyển dấu phẩy của số thập phân tương ứng với số các chữ số phù hợp.
	Bằng cách dùng sơ đồ kết hợp với bảng đơn vị đo, GV hướng dẫn học sinh lần lượt viết các đơn vị đo theo thứ tự: Đổi từ lớn -> bé (viết từ trái sang phải); Đổi từ bé -> lớn (viết từ phải sang trái)
	2.2. Biện pháp 2: Lập bảng để phân tích các chữ số tương ứng với các đơn vị đo theo thứ tự. 
Ví dụ 2 : Viết dưới dạng số thập phân :
8m 5dm = ...mm	 ; 13m 45mm = ... cm ; 	 5cm27mm2 = ... dm2
Để thực hiện tốt biện pháp này, giáo viên phát cho học sinh một bảng sau:
Đề bài
m(m2)
dm(dm2)
cm(cm2)
mm(mm2)
Kết quả đổi
5m 8cm
8
0
5
0
8500mm (850cm)
13m 45mm
13
0
4
5
1304,5 cm (13045mm)
5cm27mm2
0
05
07
0,0507dm2 (5,07cm2)
* Giáo viên sẽ hướng dẫn học sinh thực hiện như sau: 
	a) Tại vị trí “m” viết “5”. Tiếp theo viết “8” vào ô “cm”. 
	- Tại vị trí ô “dm” và “mm” không có gì, ta viết: "0 dm" và "0 mm"
	Vậy: 5dm 8cm = 8500mm
	b) Đề bài có 13m, ta viết số 13 vào ô "m". Tiếp đến: viết 45 vào ô "mm"
Vì 45mm = 4cm và 5mm nên ta chuyển số 4 sang ô "cm". Và không có dm nên ta viết số 0 vào ô "dm". Vậy nhìn vào bảng ta có thể đọc ra kết quả chuyển đổi như trên.
	Các ví dụ khác chúng ta cũng thực hiện tương tự.
	Đây là biện pháp trọng tâm có vai trò quan trọng nhất của sáng kiến mà tôi đã nghiên cứu, áp dụng thể hiện tính mới và sáng tạo trong cách tổ chức hướng dẫn học sinh chuyển đổi các đơn vị đo ở lớp 5.
	2.3. Biện pháp 3: Đưa các đơn vị đo về dạng phân số thập phân hoặc hỗn số rồi chuyển đổi theo yêu cầu bài tập.
	Giáo viên hướng dẫn HS phân tích các đơn vị đo ở dạng danh số phức thành tổng của các phân số thập phân hoặc phần nguyên + phân số (hỗn số)
	- Ví dụ 3a: Đổi: 4kg 5g = ... g = ... kg
	Giáo viên hướng dẫn học sinh chuyển đổi như sau:
4kg = 4000g ; 4000g + 5g = 4005g. Như vậy 4kg 5g = 4005g.
Hỏi 5g = kg 	Vì 5g = kg = 0,005kg nên 4kg 5g = 4,005 kg.
- Ví dụ 3b: Đổi 7hm2 9dam2 = ... hm2
	Giáo viên hướng dẫn học sinh phân tích và chuyển đổi như sau:
Ta đã có: 7 hm2; còn 9dam2 = hm2. Vậy: 7hm2 9dam2 = 7hm2 = 7,09hm2
2.4. Biện pháp 4 : Vận dụng kỹ năng nhẩm đếm bảng đơn vị đo từ bé đến lớn và ngược lại:
Bằng việc sử dụng các bảng đơn vị đo, giáo viên hướng dẫn học sinh nhẩm đếm lần lượt các đơn vị đo theo thứ tự từ trái qua phải và từ phải qua trái rồi dịch chuyển dấu phẩy của số thập phân hoặc là thêm, bớt các chữ số tận cùng từ phải qua trái đối với số tự nhiên tương ứng với từng đơn vị đo theo bảng.
- Ví dụ 4: a. 63dm = 6,3m ; 5mm = 0,005m ; Ta có thể thực hiện như sau:
Xét 63dm 5mm : Học sinh vừa nhẩm vừa viết từ phải sang trái.
5 (mm) 0(cm) 3(dm) 6(m) rồi đánh dấu phẩy sau chữ số chỉ đơn vị "m" ta được kết quả : 63dm 5mm = 6,305m.
b. 2035kg = ... tấn ... kg : học sinh nhẩm 5 (kg) 3 (yến) 0 (tạ) 2 (tấn). Điền 2 vào danh số tấn, tất cả các chữ số còn lại viết đúng theo thứ tự vào kg tạ được : 2035kg = 2 tấn 035kg = 2 tấn 35kg. Đây là bài tập ngược của bài a, muốn làm tốt bài tập này đòi hỏi học sinh phải thuộc kĩ bảng đơn vị đo cần đổi và xác định đúng giá trị tương ứng của từng đơn vị đo.
2.5. Biện pháp 5: Sử dụng quy tắc nhân hoặc chia cho 10; 100; 1000
Đầu tiên ta hướng dẫn học sinh viết bảng đơn vị đo liên quan đến đơn vị đo có trong bài tập Sau đó dùng sơ đồ vận dụng cách nhân hoặc chia cho 10; 100; 1000
* Ví dụ: 25m = cm
Hướng dẫn học sinh thực hiện như sau:
Từ sơ đồ bảng đơn vị đo này, ta có: Từ m 	cm cách 2 đơn vị đo và có 2 lần × 10; hay 10 × 10 = 100. Nên: 25m = 2500 cm	
Sơ đồ hóa bảng đơn vị đo độ dài
3. Đánh giá sáng kiến
3.1. Tính mới, sáng tạo của sáng kiến:
	Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này, tôi nhận thấy rằng:
	Việc dạy toán Đại lượng và đo đại lượng ở tiểu học nói chung cũng như dạy đổi đơn vị đo lường lường cho học sinh lớp 5 có tầm quan trọng đặc biệt trong môn toán và việc áp dung thực tiễn cuộc sống. Dạy đổi đơn vị đo không chỉ rèn cho học sinh kĩ năng biết đổi đúng mà còn rèn cho các em kĩ năng tính toán nhanh và chính xác. Đối với học sinh lớp 5 cũng như ở các lớp dưới, môn Toán rèn cho các em các kĩ năng tính và làm toán. Thông qua nội dung từng bài học, môn Toán cung cấp cho các em những hiểu biết về toán học, qua đó rèn cho các em những kĩ năng tốt như tư duy logic, tính kiên trì, cẩn thận, góp phần rèn luyện nhân cách cho học sinh. 
	Trên cơ sở nghiên cứu, tìm hiểu thực trạng dạy học đổi đơn vị đo lường cho học sinh lớp 5 ở Trường Vụ Bản - Lạc Sơn - Hòa Bình, tôi nhận thấy rằng: Qua quá trình triển khai áp dụng các biện pháp này, tôi nhận thấy học sinh có những chuyển biến rõ rệt về kĩ năng đổi đơn vị đo. Các em đã biết cách đổi nhanh hơn và chính xác các đơn vị đo trong chương trình. Qua đó mà giúp các em hiểu sâu, nhớ lâu kiến thức về các bảng đơn vị đo đã học. Các em đã từng bước hình thành và rèn luyện các kỹ năng cơ bản và nâng cao trong việc đổi đơn vị đo. Học sinh dễ dàng xác định được các dạng chuyển đổi đối với các đơn vị đo lường để có cách đổi đơn vị đo phù hợp và thuận tiện nhất. Đồng thời, các hoạt động thảo luận nhóm trở nên sôi nổi và hiệu quả trong mỗi giờ học toán có liên quan đến đổi đơn vị đo lường. Mặt khác, học sinh thích thú với việc quy đổi các đơn vị đo và thích đo kích thước các đồ vật xung quanh trường, lớp rồi tính chu vi, diện tích, thể tích của chúng. Từ đó góp phần hình thành và nâng cao hiệu quả dạy và học. 
3.2. Tính hiệu quả của sáng kiến: 
3.2.1. Khảo sát đánh giá trong quá trình áp dụng sáng kiến
Sau khi thực hiện các giải pháp đổi mới trong quá trình giảng dạy nội dung chuyển đổi đơn vị đo lường cho học sinh lớp 5 A1, Tiết "Luyện tập chung" - Toán lớp 5, tôi đã tiến hành khảo sát đánh giá năng lực học tập của học sinh qua phiếu bài tập các nhân và phiếu khảo sát sau đây:
PHIẾU BÀI TẬP
Họ và tên : .. Lớp : 5A1.
Bài 1 : a/ Hãy điền số thích hợp vào các ô theo mẫu :
Đề bài
km2
hm2
dam2
m2
Kết quả đổi
1722678m2
1
72
26
78
1,722678km2;172,2678ha;17226,78 dam2
8546098 m2
283547 m2
69518 m2
9150 m2
b/ Hãy điền số thích hợp vào các ô :
Đề bài
km2
ha
dam2
m2
Kết quả đổi
3726915m2
508060 m2
35264 m2
849,62 m2
Bài 2: Điền số thích hợp vào chỗ chấm :
a. 9m2 9dm2 = ... m2	;	800cm2 = ... m2
 5ha 37dam2 = m2	;	8,54 m2 = dam2
b. 4 tấn 562kg = ... tấn	;	12 tấn 6kg = ... tấn
	 3kg 5g = ... kg	;	1103g = ... kg
	3.2.2. Kết quả khảo sát :
* Đối tượng kháo sát : Lớp 5A1 - Trường TH&THCS Vụ Bản
* Thời điểm khảo sát : 
Đầu năm học, cuối học kì I và cuối năm học (2020 - 2021)
* Kết quả như sau :
Giai đoạn
Tổng số học sinh
HT Tốt
Hoàn thành
Chưa HT
Ghi
chú
SL
TL
(%)
SL
TL
(%)
SL
TL
(%)
Đầu năm học
20
2
10
16
80
2
10
Cuối Học kì I
20
5
25
15
75
0
0
Cuối năm học
20
8
40
12
60
0
0
	3.3. Khả năng áp dụng và nhân rộng của sáng kiến:
Sáng kiến “Một số biện pháp rèn kĩ năng đổi các đơn vị đo lường cho học sinh lớp 5” đã được áp dụng trong thực tiễn dạy học các nội dung chuyển đổi đơn vị đo lường cho học sinh ở môn toán lớp 5A2 - Trường TH&THCS Vụ Bản. Sáng kiến được áp dụng trong lĩnh vực giáo dục dạy học môn toán ở tiểu học
Để sáng kiến này được áp dụng một cách hiệu quả thì điều kiện cần và đủ là: 
- Giáo viên phải là người trực tiếp giảng dạy lớp 5; có trình độ chuyên môn nghiệp vụ từ đạt chuẩn trở lên
- Giáo viên cần nghiên cứu, nắm vững nội dung chương trình mạch kiến thức đo lường môn toán ở tiểu học nói chung và các dạng bài học có nội dung đo lường môn toán lớp 5. Đồng thời, giáo viên phải là người nắm vững kiến thức về chuyển đổi các đơn vị đo, vận dụng thành thạo, linh hoạt vào thực tiễn cuộc sống. 
- Giáo viên cần vận dụng một cách sáng tạo và hiệu quả các phương pháp dạy học tích cực nhằm phát huy tính chủ động, tích cực của người học.
- Để những giải pháp đã nêu trong sáng kiến được vận dụng hiệu quả thì giáo viên cần hướng dẫn học sinh nắm vững mối quan hệ, thứ tự và độ lớn của các đơn vị đo trong từng bảng đơn vị đo lường. Đồng thời, học sinh cần có kỹ năng cơ bản trong thảo luận nhóm, thuyết trình, trình bày kết quả thảo luận.
- Phạm vi áp dụng sáng kiến: Sáng kiến này có thể được áp dụng ở mọi đối tượng học sinh các trường học đóng trên địa bàn huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình.
Chương III: KẾT LUẬN
	Nội dung đại lượng và đo đại lượng là một trong những mạch kiến thức quan trọng trong chương trình toán tiểu học bởi nó chi phối và liên quan đến nhiều mạch kiến thức khác. Việc chuyển đổi một cách chính xác và linh hoạt các đơn vị đo không chỉ giúp giải quyết tốt các dạng bài toán liên quan đến đo đại lượng, hình học hay chuyển động đều mà còn rèn các năng lực, kỹ năng áp dụng hiệu quả và giải quyết các vấn đề trong thực tiễn cuộc sống. Vì vậy, các giải pháp mà tôi đưa ra trong sáng kiến này nhằm góp phần thiết thực giúp cho các em học sinh lớp 5 rèn kỹ năng đổi đơn vị đo lường và giải toán tốt hơn. Tôi mong muốn răng, sáng kiến này sẽ tiếp tục được nhân rộng, phát triển và hoàn thiện hơn, áp dụng hiệu quả hơn đối với các khối lớp 2; 3; và 4 nhằm nâng cao chất lượng dạy học, tạo hứng thú học toán và phát huy ý thức tự giác tư duy tích cực của học sinh.
Trên đây là một số kinh nghiệm đổi mới sáng tạo trong dạy học đổi đơn vị đo lường cho học sinh tiểu học của cá nhân tôi. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến nhiệt tình của các cấp lãnh đạo và các đồng nghiệp để sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn và phát huy hơn nữa hiệu quả trong công tác dạy học tại nhà trường cũng như ứng dụng trong thực tiễn cuộc sống./.
	 Vụ bản, ngày 12 tháng 03 năm 2022
XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG	TÁC GIẢ SÁNG KIẾN
	 Trịnh Văn Khôi
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LẠC SƠN

Tài liệu đính kèm:

  • docsang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_ren_ki_nang_doi_cac_d.doc