Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Tuần 7: Mở rộng vốn từ Từ nhiều nghĩa - Năm học 2022-2023 - Thiều Thị Liên

 NHIỆTNHIỆT LIỆTLIỆT CHÀOCHÀO MỪNGMỪNG CÁCCÁC THẦYTHẦY 
 CÔCÔ VỀVỀ DỰDỰ GIỜGIỜ THĂMTHĂM LỚPLỚP
 MÔNMÔN :: LUYỆNLUYỆN TỪTỪ VÀVÀ CÂUCÂU
 MRVTMRVT :: TỪTỪ NHIỀUNHIỀU NGHĨANGHĨA
 GiáoGiáo viênviên :: ThiềuThiều ThịThị LiênLiên Khởi động VÒNG QUAY
 Huy 
 MAY MẮN Hiển
 Bảo Châuư
 Bình Vương Khánh Băng
 Trọng Khánhi Quỳnh anhDiệp Anh
 Thiên Cầm
 Minh Thư
 An Minh Thư
 Yến Nhi Diệp Anh
 Giang Hiển
 khôi Hà thuy
 Nguyên Thúy quỳnh
 Tài
 Ngọc Hân Cường
 Băng Tuệ Nhi
 Gia Khánh Ngọc Hân
 Khánh 
 Phương Vy
 Bình Vươngi Phúc NguyênBảo Nguyên
 Khoa
 Hoài Anh
 Lâm Huy
 Bảo Yến Hải Yến Dòng nào dưới đây là những từ đồng âm?
A Mẹ, má, u, bầm.
B Mang, khiêng, vác, đeo, cắp.
 C Quê hương, tổ quốc, giang sơn, non sông.
 D Bàn phím, bàn học, bàn bạc. Các từ: ca nước, ca mổ, ca vọng cổ là 
những từ đồng âm đúng hay sai ?
 Đúng I. Nhận xét
1. Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A
 A B
 a) Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật
R ă n g
 dùng để nghe.
 b) Phần xương cứng, màu trắng, mọc trên 
M ũ i
 hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.
T a i c) Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc 
 động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi. Răng: Phần xương cứng, màu trắng, mọc trên 
hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.
Mũi: Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc 
động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi.
Tai: Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật 
có xương sống, dùng để nghe Các nghĩa mà các em vừa 
 xác định cho các từ: răng, 
mũi, tai là nghĩa gốc của mỗi 
 từ. 2. Nghĩa của các từ in đậm màu đỏ trong khổ thơ 
sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1.
 Răng của chiếc cào
 Làm sao nhai được ?
 Mũi thuyền rẽ nước
 Thì ngửi cái gì ?
 Cái ấm không nghe
 Sao tai lại mọc ?
 Quang Huy - Răng của chiếc cào không nhai được
 như răng người.
- Mũi thuyền không để ngửi như mũi
 người được.
- Tai của cái ấm không dùng để nghe 
như tai người và động vật được. 3. Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài 1 và bài 2 
có gì giống nhau? Răng
Nghĩa giống nhau ở chỗ: Đều chỉ vật sắc, nhọn 
sắp đều nhau thành hàng. Mũi
Nghĩa giống nhau ở chỗ: Cùng chỉ một bộ phận 
có đầu nhọn nhô ra phía trước. Tai
Nghĩa giống nhau ở chỗ: Cùng chỉ một bộ phận 
mọc ra ở hai bên, chìa ra như cái tai. Nghĩa của các từ: răng, mũi, 
tai được hình thành trên cơ 
sở nghĩa gốc của các từ răng, 
mũi, tai ở Bài tập 1. Ta gọi đó 
 là nghĩa chuyển. Thế nào là từ 
 nhiều nghĩa ?
II. Ghi nhớ
Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và 
một hay một số nghĩa chuyển. Các nghĩa 
của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối 
liên hệ với nhau Ví dụ::
 Em bị đau chânchân..
 Nhà em ở dưới chân đồi.
 Cái bàn này có bốn chân. Lưu ý
Cách phân biệt từ đồng âm và từ nhiều nghĩa:
 a) Chị Loan cổ cao ba ngấn thật đẹp.
Cổ b) Cổ tay bé Hoa vừa trắng lại vừa tròn.
 c) Bà kể cho em nghe câu chuyện cổ tích rất hay.
- Từ đồng âm: cổ cao và cổ tích
 Cổ tay và cổ tích
 (nghĩa hoàn toàn khác nhau)
- Từ nhiều nghĩa: cổ cao và cổ tay
 (Có mối quan hệ với nhau: bộ phận nối liền các bộ 
phận khác lại với nhau) III. Luyện tập
Bài 1. Đọc các câu dưới đây. Gạch một gạch ( ) 
dưới các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc; gạch 
hai gạch (=) dưới các từ mắt, chân, đầu mang 
nghĩa chuyển
 a) Mắt - Đôi mắt của bé mở to.
 - Quả na mở mắt.
 b) Chân - Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
 - Bé đau chân.
 c) Đầu - Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.
 - Nước suối đầu nguồn rất trong.