Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Tuần 26: Luyện tập thay thế từ ngữ để liên kết câu (Bản đẹp)

LUYỆN TỪ VÀ CÂUKHỞI ĐỘNGTừ gạch chân trong đoạn: “Cứ mỗi năm, cây gạo lại xòe thêm được một tán lá tròn vươn cao lên trời xanh. Thân nó xù xì, gai góc, mốc meo, vậy mà lá thì xanh mơn mởn, non tươi, dập dờn đùa trong gió.” chỉ sự vật nào?tán lá tròn.cây gạo.trời xanh.LUYỆN TỪ VÀ CÂUKHỞI ĐỘNG2. Từ “nó” trong đoạn: “Cứ mỗi năm, cây gạo lại xòe thêm được một tán lá tròn vươn cao lên trời xanh. Thân nó xù xì, gai góc, mốc meo, vậy mà lá thì xanh mơn mởn, non tươi, dập dờn đùa trong gió.” thuộc từ loại nào?Danh từ.Quan hệ từ.Đại từ.LUYỆN TỪ VÀ CÂUKHỞI ĐỘNG3. Hai câu trong đoạn: “Cứ mỗi năm, cây gạo lại xòe thêm được một tán lá tròn vươn cao lên trời xanh. Thân nó xù xì, gai góc, mốc meo, vậy mà lá thì xanh mơn mởn, non tươi, dập dờn đùa trong gió.” liên kết với nhau bằng cách nào?bằng cách thay thế từ ngữ.bằng cách lặp từ ngữ.bằng dấu câu.LUYỆN TỪ VÀ CÂULUYỆN TẬP THAY THẾ TỪ NGỮ ĐỂ LIÊN KẾT CÂUTRANG 861.Chỉ ra được những dấu hiệu và tác dụng của việc liên kết câu bằng cách thay thế từ ngữ.MỤC TIÊU2. Vận dụng phép liên kết bằng cách thay thế từ ngữ để diễn đạt lại đoạn văn, tránh lặp từ.3. Viết được đoạn văn có sử dụng phép thay thế từ ngữ để liên kết câu.LUYỆN TỪ VÀ CÂUNghe chuyện Phù Đổng Thiên Vương, tôi thường tưởng tượng đến một trang nam nhi, sức vóc khác người, nhưng tâm hồn còn thô sơ và giản dị như tâm hồn tất cả mọi người thời xưa. Tráng sĩ ấy gặp lúc quốc gia lâm nguy đã xông pha ra trận, đem sức khỏe mà đánh tan giặc, nhưng bị thương nặng. Tuy thế người trai làng Phù Đổng vẫn còn ăn một bữa cơm (chỗ ấy nay lập đền thờ ở làng Xuân Tảo) rồi nhảy xuống Hồ Tây tắm, xong mới ôm vết thương lên ngựa đi tìm một rừng cây âm u nào, giấu kín nỗi đau đớn của mình mà chết.NGUYỄN ĐÌNH THITrong đoạn văn, người viết đã dùng những từ ngữ nào để chỉ nhân vật Phù Đổng Thiên Vương (Thánh Gióng)? Việc dùng nhiều từ ngữ thay thế cho nhau như vậy có tác dụng gì?Việc dùng từ đồng nghĩa hoặc dùng từ ngữ cùng chỉ một đối tượng để liên kết như đoạn văn trên có tác dụng tránh lặp từ, cung cấp thêm thông tin làm rõ hơn về đối tượng.“Hoan hô anh Giải phóng quânKính chào Anh, con người đẹp nhất!Lịch sử hôn Anh, chàng trai chân đấtSống hiên ngang, bất khuất trên đờiNhư Thạch Sanh của thế kỷ hai mươi”Tố HữuĐoạn thơ viết về ai? Tác giả đã dùng những từ ngữ nào để chỉ người đó? Việc dùng những từ ngữ thay thế cho nhau như vậy có tác dụng gì?Anh bộ độiGiải phóng quânNhiệm vụ cao cả, chiến đấu để giải phóng dân tộc.Con người đẹp nhấtViệc làm cao cả vì dân, vì nước.Thạch Sanh của thế kỷ hai mươiChiến công của các anh đã trở thành huyền thoạiChàng trai chân đấtTừ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấuHãy thay thế những từ ngữ lặp lại trong hai đoạn văn sau bằng đại từ hoặc từ ngữ đồng nghĩa: Triệu Thị Trinh quê ở vùng núi Quan Yên (Thanh Hóa). Triệu Thị Trinh xinh xắn, tính cách mạnh mẽ, thích võ nghệ. Triệu Thị Trinh bắn cung rất giỏi, thường theo các phường săn đi săn thú. Có lần, Triệu Thị Trinh đã bắn hạ một con báo gấm hung dữ trước sự thán phục của trai tráng trong vùng. Hàng ngày, chứng kiến cảnh nhân dân bị giặc Ngô đánh đập, cướp bóc, Triệu Thị Trinh vô cùng uất hận, nung nấu ý chí trả thù nhà, đền nợ nước, quét sạch chúng ra khỏi bờ cõi. Năm 248, Triệu Thị Trinh cùng anh là Triệu Quốc Đạt lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống quân xâm lược. Cuộc khởi nghĩa tuy không thành công nhưng tấm gương anh dũng của Triệu Thị Trinh sáng mãi với non sông, đất nước.Theo TỪ ĐIỂN NHÂN VẬT LỊCH SỬ VIỆT NAMHãy thay thế những từ ngữ lặp lại trong hai đoạn văn sau bằng đại từ hoặc từ ngữ đồng nghĩa: (1) Triệu Thị Trinh quê ở vùng núi Quan Yên (Thanh Hóa). (2) Người thiếu nữ họ Triệu xinh xắn, tính cách mạnh mẽ, thích võ nghệ. (3) Nàng bắn cung rất giỏi, thường theo các phường săn đi săn thú. Có lần, (4) nàng đã bắn hạ một con báo gấm hung dữ trước sự thán phục của trai tráng trong vùng. Hàng ngày, chứng kiến cảnh nhân dân bị giặc Ngô đánh đập, cướp bóc, (5) Triệu Thị Trinh vô cùng uất hận, nung nấu ý chí trả thù nhà, đền nợ nước, quét sạch chúng ra khỏi bờ cõi. Năm 248, (6) Người con gái vùng núi Quan Yên cùng anh là Triệu Quốc Đạt lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống quân xâm lược. Cuộc khởi nghĩa tuy không thành công nhưng tấm gương anh dũng của (7) Bà sáng mãi với non sông, đất nước.Theo TỪ ĐIỂN NHÂN VẬT LỊCH SỬ VIỆT NAMCâu 1. Trong đoạn văn sau, những từ in nghiêng dùng để chỉ nhân vật nào?Mạc Đĩnh Chi nhà nghèo nhưng rất hiếu học. Mỗi lần gánh củi qua nhà thầy đồ, cậu bé lại ghé vào học lỏm. Thấy trò nghèo ham học, thầy liền cho phép cậu theo học. Nhờ siêng năng, chăm chỉ, cậu học trò họ Mạc đã thi đỗ Trạng nguyên.Trạng nguyênThầy đồMạc Đĩnh ChiCâu 2. Việc dùng nhiều từ ngữ khác nhau để chỉ cùng một đối tượng trong đoạn văn có tác dụng gì?Tránh lặp từ, cung cấp thêm thông tin, làm rõ thêm về đối tượng.Liên kết các câu trong đoạn văn.Cả 2 ý trên.Câu 3. Từ ngữ thích hợp cần điền vào chỗ chấm để liên kết hai câu văn sau là:Võ Nguyên Giáp là một trong những vị tướng vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc. . đã giúp dân ta làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu.Nhà quân sự tài ba ấyNhà bác học vĩ đại ấyCả 2 từ đều phù hợpViết một đoạn văn ngắn kể về một tấm gương hiếu học, trong đó có sử dụng phép thay thế từ ngữ để liên kết câu.Gợi ý:Người hiếu học mà em chọn viết là ai?Người đó như thế nào?Em học được gì từ nhân vật đó?Chúng ta có thể dùng những từ ngữ nào để chỉ nhân vật đó?