Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Tuần 19: Câu ghép - Nguyễn Thị Quỳnh Mai

CHÀO CÁC EM ĐẾN VỚI MÔNLUYỆN TỪ VÀ CÂUGV:NGUYỄN THỊ QUỲNH MAIKiểm tra bài cũ:Tiết trước các em đã học được những kiểu câu gì?Các em đặt một câu trong bốn kiểu câu tùy thích.Qua kiểm tra bài cũ, cô thấy các em đã nắm vững kiến thức với kiểu câu đơn. Hôm nay, cô trò ta sẽ tìm hiểu một kiểu câu mới đó là “Câu ghép”. Hoạt động 1: Nhận xétĐọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:	Mỗi lần dời nhà đi, bao giờ con khỉ cũng nhảy phóc lên ngồi trên lưng con chó to. Hễ con chó đi chậm, con khỉ cấu hai tai chó giật giật. Con chó chạy sải thì khỉ gò lưng như người phi ngựa. Chó chạy thong thả, khỉ buông thõng hai tay, ngồi ngúc nga ngúc ngắc.	Đoàn Giỏi Câu ghépCâu hỏi:Câu ghép1. Đánh số thứ tự các câu trong đoạn văn trên rồi xác định chủ ngữ, vị ngữ trong từng câu.2. Xếp các câu trên vào nhóm thích hợp:a) Câu đơn (Câu do một cụm chủ ngữ - vị ngữ tạo thành).b) Câu ghép (Câu do nhiều cụm chủ ngữ - vị ngữ bình đẳng với nhau tạo thành).3. Có thể tách mỗi cụm chủ ngữ - vị ngữ trong các câu ghép nói trên thành một câu đơn được không? Vì sao?Thảo luận Nhóm đôiGhi kết quả vào phiếu học tậpCâu ghép1. Đánh số thứ tự các câu trong đoạn văn: Mỗi lần dời nhà đi, bao giờ con khỉ cũng nhảy phóc lên ngồi trên lưng con chó to. Hễ con chó đi chậm, con khỉ cấu hai tai chó giật giật. Con chó chạy sải thì khỉ gò lưng như người phi ngựa. Chó chạy thong thả, khỉ buông thõng hai tay, ngồi ngúc nga ngúc ngắc.Phiếu thảo luận nhóm đôiCâu ghép1234Xác định chủ ngữ -vị ngữ trong từng câuMỗi lần dời nhà đi, bao giờ con khỉ cũng nhảy phóc lên ngồi trên lưng con chó to. 	2. Hễ con chó đi chậm, con khỉ cấu hai tai chó giật giật. Câu ghépCNVNCNCNVNVNCâu ghép3. Con chó chạy sải thì con khỉ gò lưng như người phi ngựa. CNVNCNVN4. Chó chạy thong thả, khỉ buông thõng hay tay, ngồi ngúc nga ngúc ngắc.CNVNCNVN2. Xếp các câu trên vào nhóm thích hợp:Câu ghép ( Câu do nhiều cụm chủ ngữ - vị ngữ đẳng lập với nhau tạo thành)Câu đơn (Câu do một cụm chủ ngữ - vị ngữ tạo thành)Câu số Câu số Câu ghép Câu đơn là câu do một cụm C – V tạo thành. Câu ghép là câu do nhiều cụm C – V tạo thành. Mỗi cụm C – V người ta gọi là 1 vế câu.Em nào hãy cho cô biết câu ghép có điểm gì khác với câu đơn?Câu ghép3. Có thể tách các cụm C – V trong các câu ghép nói trên thành các câu đơn được không? Vì sao?Không thể tách mỗi cụm chủ ngữ - vị ngữ trong các câu ghép nói trên thành một câu đơn được .Vì mỗi vế câu ghép thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với ý những vế câu khác .Tách mỗi vế câu thành 1 câu đơn sẽ tạo nên một chuỗi câu rời rạc , không gắn kết với nhau về nghĩa.Câu ghépCâu ghép là câu do nhiều vế ghép lại.Mỗi vế câu ghép thường cấu tạo giống một câu đơn (có đủ chủ ngữ, vị ngữ) và thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với ý của những vế câu khác.II. Ghi nhớ:Câu ghépThi tìm ví dụ về câu ghépCâu ghép Hoạt động 2: Luyện tậpTìm câu ghép trong đoạn văn dưới đây. Xác định các vế câu trong từng câu ghép	Biển luôn thay đổi màu tùy theo sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển cũng thẳm xanh, như dâng cao lên, chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề. Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu, giận dữ Biển nhiều khi rất đẹp, ai cũng thấy như thế. Nhưng vẻ đẹp của biển, vẻ đẹp kì diệu muôn màu muôn sắc ấy phần rất lớn là do mây, trời và ánh sáng tạo nên. 	Theo Vũ Tú NamCâu ghép123456Thảo luận Nhóm 4Ghi kết quả vào phiếu học tậpCâu ghépCâuVế 1Vế 21Trời xanh thẳm C Vbiển cũng thẳm xanh. C V2Trời rải mây trắng C Vbiển mơ màng dịu hơisương. C V3Trời âm u mây mưa C Vbiển xám xịch, nặng nề. C V4Trời ầm ầm dông C Vbiển đục ngầu , giận dữ. C V5Biển nhiều khi rất đẹp C Vai cũng thấy như thế.C V6Trong câu ghép có những vế câu:Câu ghépBây giờ các hãy đọc thầm lại đoạn văn và cho cô biết vì sao câu đầu tiên trong đoạn văn này không được gọi là câu ghép?Câu ghép2. Có thể tách mỗi câu trong các câu ghép trên thành một câu đơn được không? Vì sao? Không tách mỗi câu trong các câu ghép trên thành một câu đơn được. Vì các vế câu có mối quan hệ rất chặt chẽ với nhau.Câu ghép3. Thêm một vế câu vào chỗ trống để tạo thành câu ghépMùa xuân đã về, ..Mặt trời mọc, ..Trong truyện cổ tích Cây Khế, người em chăm chỉ, hiền lành, còn ..Vì trời mưa to .Câu ghépVí dụ:GV hỏi:Đây có phải là câu ghép chưa? Vì sao?a. Mùa xuân về, em ngồi giặt quần áo.GV lưu ý: BT yêu cầu điền thêm một vế câu để tạo thành câu ghép. Những vế câu phải phù hợp với với câu đã cho.Câu ghépGhi kết quả vào phiếu học tập và lên bảng trình bàyCâu ghépMùa xuân đã về, chim hót líu lo.Mặt trời mọc, sương tan dần.Trong truyện cổ tích Cây Khế, người em chăm chỉ, hiền lành, còn người anh lười biếng, tham lam.Vì trời mưa to, nên đường ngập nước.Câu ghépNhận xétGhi nhớCâu ghép là câu do nhiều vế ghép lại.Mỗi vế câu ghép thường cấu tạo giống một câu đơn (có đủ chủ ngữ, vị ngữ) và thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với ý của những vế câu khác.III. Luyện tậpIV. Dặn dòCâu ghépChúc các em chăm ngoan, học giỏiChào tạm biệt !