Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Tuần 16: Tổng kết vốn từ (Tiếp theo)

LUYỆN TỪ VÀ CÂULỚP 5ATỔNG KẾT VỐN TỪ(TUẦN 16 TT)Khởi động:Câu 1: Em hãy tìm những từ ngữ nói về người thân trong gia đình?Câu 2: Em hãy tìm và đọc một số câu tục ngữ, ca dao nói về quan hệ gia đình?Luyện từ và câuBài 1 : Tự kiểm tra vốn từ của mình :a / Xếp các tiếng sau đây thành những nhóm từ đồng nghĩa : đỏ, trắng, xanh, hồng, điều, bạch, biếc, đào, lục, son.đỏ ,điều, sontrắng , bạchhồng , đàoxanh, biếc, lụcLuyện từ và câu:Tổng kết vốn từ Bài 1 : Tự kiểm tra vốn từ của mình :b / Tìm các tiếng cho trong ngoặc đơn thích hợp với mỗi chỗ trống : - Bảng màu đen gọi là bảng ..- Ngựa màu đen gọi là ngựa ..- Mắt màu đen gọi là mắt - Mèo màu đen gọi là mèo .- Chó màu đen gọi là chó ..- Quần màu đen gọi là quần .(đen, thâm, mun, huyền, ô, mực) Hỏi - Đáp - Bảng màu đen gọi là bảng ..Bảng màu đen gọi là bảng gì ?đen - Mắt màu đen gọi là mắt - Mắt màu đen gọi là mắt gì ? huyền- Ngựa màu đen gọi là ngựa gì ?- Ngựa màu đen gọi là ngựa ..ô- Mèo màu đen gọi là mèo - Mèo màu đen gọi là mèo gì ?mun- Chó màu đen gọi là chó - Chó màu đen gọi là chó gì ?mực- Quần màu đen gọi là quần gì ?- Quần màu đen gọi là quần ...thâmBài 2 : Em hãy đọc bài văn sau : Chữ nghĩa trong văn miêu tả Theo Phạm Hổ2. Đọc bài văn sauTrong miêu tả, người ta thường hay so sánh. So sánh thì vô cùng: Cậu ta mới chừng ấy tuổi mà trông như một cụ già. Đấy là so sánh người với người.Có khi so sánh người với các con vật: Trông anh ta như một con gấu. Có khi so sánh người với cây, với hoa: Cô gái vẻ mảnh mai, yểu điệu như một cây liễu. Có trường hợp người viết lấy nhỏ để so sánh với to: Con rệp to như một chiếc xe tăng. Có khi làm ngược lại: Con lợn béo như một quả sim chín; Trái đất đi như một giọt nước mắt giữa không trung.So sánh thường đi kèm nhân hoá. Người ta có thể so sánh, nhân hoá để tả bên ngoài: Con gà trống bước đi như một ông tuớng ; Nắm lá đầu cành xoè ra như một bàn tay. So sánh và nhân hoá để tả tâm trạng: Dòng sông chảy lặng lờ như đang mải nhớ về một con đò năm xưa. Miêu tả một em bé hoặc một chú mèo, một cái cây, một dòng sông mà ai cũng miêu tả giống nhau thì không ai thích đọc.Vì vậy, ngay trong quan sát để miêu tả, người viết phải tìm ra cái mới, cái riêng. Nhìn một bầu trời đầy sao, Huy-gô thấy nó giống như một cánh đồng lúa chín, ở đó người gặt đã bỏ quên lại một cái liềm con là vành trăng non. Mai-a-cốp-xki thì lại thấy những ngôi sao kia như những giọt nước mắt của người da đen. Còn đối với Ga-ga-rin thì những vì sao là những hạt giống mới mà loài người vừa gieo vào vũ trụ. Ba hình ảnh cánh đồng lúa chín, những giọt nước mắt, những hạt giống mới rất khác nhau, nhưng đều đúng và đều hay.Và rất riêng, rất mới. Miêu tả cây cối, có nhà văn thấy chúng giống như những con người đang đứng tư lự (vì trời lặng gió), có nhà văn lại thấy chúng tựa những con ngựa đang phi nhanh, bờm tung ngược (vì đang có gió thổi rất mạnh), có nhà văn lại bảo chúng là những cái lồng chim của thiên nhiên, trong mỗi cái lồng có những con chim đang nhảy, đang chuyền Không có cái mới, cái riêng thì không có văn học. Tôi xin được nói thêm: phải có cái mới, cái riêng bắt đầu từ sự quan sát. Rồi sau đó mới đến cái mới, cái riêng trong tình cảm, trong tư tưởng. 1) Em hãy tìm hình ảnh so sánh trong đoạn 1. Em hãy tìm hình ảnh so sánh, nhân hoá trong đoạn 2. 3) Em hãy nêu ví dụ về một câu văn có cái mới, cái riêng trong đoạn. THẢO LUẬN NHÓM (5 phút) Hình ảnh so sánh trong đoạn 1:+ Cậu ta mới chừng ấy tuổi mà trông như một cụ già.+ Trông anh ta như một con gấu.+ Cô gái vẻ mảnh mai, yểu điệu như một cây liễu.+ Con rệp to kềnh như một chiếc xe tăng.+ Con lợn béo như một quả sim chín.+ Trái đất đi như một giọt nước mắt giữa không trung.Bài 2 Hình ảnh so sánh, nhân hoá trong đoạn 2? + Con gà trống bước đi như một ông tướng . + Nắm lá đầu cành xoè ra như một bàn tay. + Dòng sông chảy lặng lờ như đang mải nhớ về một con đò năm xưa. Bài 2Ví dụ về câu văn có cái mới, cái riêng trong đoạn 3 là: Nhìn một bầu trời đầy sao + Huy –gô thấy nó giống như một cánh đồng lúa chín. + Mai-a-cốp-xki thì lại thấy những ngôi sao kia như những giọt nước mắt của người da đen. + Ga-ga-rin thì thấy những vì sao là những hạt giống mới mà loài người vừa gieo vào vũ trụ.Miêu tả cây cối + Cây cối như những con người đang đứng tư lự (vì trời lặng gió).+ Cây cối tựa những con ngựa đang phi nhanh, bờm tung ngược (vì đang có gió thổi rất mạnh).+ Cây cối là những cái lồng chim của thiên nhiên, trong mỗi cái lồng có những con chim đang nhảy, đang chuyền Bài 3: Từ gợi ý của bài văn trên, em hãy đặt câu theo một trong những yêu cầu dưới đây:+ Miêu tả một dòng sông, dòng suối hoặc dòng kênh đang chảy.+ Miêu tả đôi mắt em bé.+ Miêu tả dáng đi của người.Dòng sông Hồng như một dải lụa đào duyên dáng.Đôi mắt em tròn xoe và sáng long lanh như hai hòn bi ve.Chú bé vừa đi vừa nhảy như một con chim sáo.