Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Luyện tập về từ nhiều nghĩa - Trần Thị Hoa

TRƯỜNG TIỂU HỌC QUANG TRUNGLớp 5/5Tập đọc:TRƯỚC CỔNG TRỜIGiáo viên: Trần Thị HoaKiểm tra bài cũ:2. Tìm trong các thành ngữ, tục ngữ sau những từ chỉ các sự vật, hiện tượng trong thiên nhiên: a. Dãi nắng dầm mưa. b. Dời non lấp biển. c. a. b. c. Dạn gió dày sương. a/ chínLúa ngoài đồng đã chín vàng.Tổ em có chín người.Nghĩ cho chín rồi hãy nói. Bài tập 1/ Trong các từ in đậm sau đây,những từ nào là từ đồng âm , những từ nào là từ nhiều nghĩa ?b/đườngBát chè này nhiều đường nên rất ngọt.Các chú công nhân đang chữa đường dây điện.Ngoài đường, mọi người đã đi lại nhộn nhịp. c/ Vạt . Những vạt nương màu mật. Lúa chín ngập lòng thung.Chú Tư lấy dao vạt nhọn đầu chiếc gậy tre.Những người Dáy, người Dao Đi tìm măng, hái nấm Vạt áo chàm thấp thoáng Nhuộm xanh cả nắng chiều. - Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm nhưng khác hẳn nhau về nghĩa- Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển của nó. Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ nhau. a/ chínLúa ngoài đồng đã chín vàng.Tổ em có chín người.Nghĩ cho chín rồi hãy nói. Bài tập 1/ Trong các từ in đậm sau đây,những từ nào là từ đồng âm , những từ nào là từ nhiều nghĩa ?3=chín (9) học sinhLúa chínSuy nghĩ cho chín (suy nghĩ kĩ) ?a) Chín- Lúa ngoài đồng đã chín vàng.- Tổ em có chín học sinh.- Nghĩ cho chín rồi hãy nói.Đồng âmNhiều nghĩa Nét nghĩa chung: Ở mức hoàn thiện, đầy đủBài tập 1/ Trong các từ in đậm sau đây,những từ nào là từ đồng âm , những từ nào là từ nhiều nghĩa ?b/đườngBát chè này nhiều đường nên rất ngọt.Các chú công nhân đang chữa đường dây điện.Ngoài đường, mọi người đã đi lại nhộn nhịp.Chè ngọt quáđường sửa đường dây điệnĐường phốb) Đường - Bát chè này nhiều đường nên rất ngọt- Các chú công nhân đang chữa đường dây điện thoại- Ngoài đường, mọi người đã đi lại nhộn nhịp.Nhiều nghĩaĐồng âm Nét nghĩa chung: Cái tạo ra để nối liền hai điểm, hai nơi. c/ Vạt Những vạt nương màu mật. Lúa chín ngập lòng thung. Chú Tư lấy dao vạt nhọn đầu chiếc gậy tre. Những người Dáy, người Dao Đi tìm măng, hái nấm Vạt áo chàm thấp thoáng Nhuộm xanh cả nắng chiều. Vạt nươngVạt áoVạt trevạtc) Vạt- Những vạt nương màu mật Lúa chín ngập lòng thung. - Những người Giáy, người Dao - Đi tìm măng, hái nấm Vạt áo chàm thấp thoáng Nhuộm xanh cả nắng chiều. Nhiều nghĩa- Chú tư lấy dao vạt nhọn đầu chiếc gậy tre.Đồng âmNét nghĩa chung: Vạt có hình trải dàiBài 2: Trong mỗi câu thơ, câu văn sau của Bác Hồ, từ Xuân được dùng với nghĩa như thế nào?a) Mùa xuân là Tết trồng cây=> Chỉ mùa đầu tiên trong 4 mùaLàm cho đất nước càng ngày càng xuân=> Có nghĩa là tươi đẹpb) Ông Đỗ Phủ là người làm thơ rất nổi tiếng ở Trung Quốc đời nhà Đường, có câu rằng “ Nhân sinh thất thập cổ lai hi”, nghĩa là “ Người thọ 70, xưa nay hiếm.” ( . . .) Khi người ta đã ngoài 70 xuân, thì tuổi tác càng cao, sức khoẻ càng thấp.Có nghĩa là tuổi tácBài tập 3: Dưới đây là một số tính từ và những nghĩa phổ biến của chúng: a. Cao - Có chiều cao lớn hơn mức bình thường. - Có số lượng hoặc chất lượng hơn hẳn mức bình thường. b. Nặng - Có trọng lượng lớn hơn mức bình thường. - Ở mức độ cao hơn, trầm trọng hơn mức bình thường. c. Ngọt - Có vị như vị của đường ,mật. - (Lời nói) nhẹ nhàng dễ nghe. - (Âm thanh)nghe êm tai. Em hãy đặt câu để phân biệt các nghĩa của một trong những từ nói trên. Cao: - Có chiều cao lớn hơn mức bình thường- Có số lượng hoặc chất lượng hơn hẳn bình thường. => Bạn Minh Quân là người cao nhất trong lớp. => Quyển truyện thiếu nhi này giá rất cao.b) Nặng: - Có trọng lượng lớn hơn mức bình thường.- Có mức độ cao hơn, trầm trọng hơn mức bình thường.- Cái bàn rất nặng phải hai bạn khiêng mới được.- Năm ngoái, bà em bệnh nặng phải nhập viện điều trị.c) Ngọt - Có vị như vị của đường, mật. - ( Lời nói) nhẹ nhàng, dễ nghe. - (Âm thanh) nghe êm tai.- Các em không nên ăn ngọt nhiều có hại cho răng.- Mẹ em nói chuyện rất ngọt đáng yêu làm sao.- Tiếng đàn thật ngọt.Củng cố dặn dò Thế nào là từ đồng âm? Thế nào là từ nhiều nghĩa? Bài sau: Mở rộng vốn từ Thiên nhiên