Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Bài: Từ đồng âm

LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
. 
TỪ ĐỒNG ÂM 
 Quê em nằm bên con sông hiền hòa. 
Chiều chiều đi học về, chúng em cùng 
nhau ra bờ sông thả diều. Những cánh 
đồng lúa mênh mông xanh biếc. Cánh cò 
trắng rập rờn bay lượn. Cạnh bờ ao, 
đàn trâu thung thăng gặm cỏ . 
a ) Ông ngồi câu 
 cá. 
b) Đoạn văn này có 5 câu . 
I/ Nhận xét . 
Bài 1: Đọc các câu sau đây: 
Bài 2: Dòng nào nêu đúng nghĩa mỗi từ “ câu” ở bài tập 1? 
- Bắt cá , tôm ... bằng móc sắt nhỏ ( thường có mồi ) buộc ở đầu một sợi dây . 
- Đơn vị của lời nói diễn đạt một ý trọn vẹn, được mở đầu bằng một chữ viết hoa và kết thúc bằng một dấu ngắt câu . 
Bài 1 : Đọc các câu sau đây: 
 Quê em nằm bên con sông hiền hòa. 
Chiều chiều đi học về, chúng em cùng 
nhau ra bờ sông thả diều. Những cánh 
đồng lúa mênh mông xanh biếc. Cánh cò 
trắng rập rờn bay lượn. Cạnh bờ ao, 
đàn trâu thung thăng gặm cỏ . 
- Bắt cá, tôm, bằng móc sắt nhỏ 
 (thường có mồi) buộc ở đầu một 
 sợi dây. 
- Đơn vị của lời nói diễn đạt một ý trọn vẹn, 
trên văn bản được mở đầu bằng một chữ cái 
 viết hoa và kết thúc bằng một dấu ngắt câu . 
 Quê em nằm bên con sông hiền hòa. 
Chiều chiều đi học về, chúng em cùng 
nhau ra bờ sông thả diều. Những cánh 
đồng lúa mênh mông xanh biếc. Cánh cò 
trắng rập rờn bay lượn. Cạnh bờ ao, 
đàn trâu thung thăng gặm cỏ . 
a) Ông ngồi câu cá 
b) Đoạn văn này có 5 câu . 
II. Ghi nhớ : 
Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm nhưng khác hẳn nhau về nghĩa. 
II. Ghi nhớ : 
Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm nhưng khác hẳn nhau về nghĩa. 
III. Luyện tập : 
Bài 1 . Phân biệt nghĩa của những từ đồng âm trong các cụm từ sau: 
 a) Cánh đồng – tượng đồng – một nghìn đồng 
 b) Hòn đá - đá bóng 
 c) Ba và má - ba tuổi 
Cánh đồng 
Tượng đồng 
Một nghìn đồng 
 - Cánh đồng : đồng là khoảng đất rộng và bằng phẳng, dùng để cày cấy, trồng trọt. 
- Tượng đồng: đồng là kim loại có màu đỏ, dễ dát mỏng và kéo sợi, thường dùng để làm dây điện và hợp kim. 
- Một nghìn đồng : đồng là đơn vị tiền tệ Việt Nam. 
- Hòn đá: đá là chất rắn cấu tạo nên vỏ trái đất, kết thành từng tảng, từng hòn. 
- Đá bóng: đá là động tác đưa chân nhanh và hất mạnh quả bóng cho ra xa hoặc đưa bóng vào khung thành đối phương. 
Hòn đá 
Đá bóng 
- Ba và má: ba (cha, bố, tía) là người sinh ra và nuôi dưỡng mình. 
- Ba tuổi: ba là số liền sau số 2 trong dãy số tự nhiên. 
Bé ba tuổi 
Ba và má 
Lá cờ 
Bàn cờ 
Cờ 
 2. Đặt câu để phân biệt các từ đồng âm bàn, cờ, nước : 
 M: - Nhà nhà treo cờ mừng ngày Quốc Khánh. 
 - Cờ là một môn thể thao được nhiều người yêu thích. 
 bàn 
phím 
bạc 
bàn 
 cái bàn 
bàn 
nước 
 suối 
 ta 
nước 
nước 
Bắc: - Sao cậu bảo ba cậu là bộ đội ? 
Nam:- Đúng rồi, thư trước ba mình báo tin: “Ba đang ở hải đảo”. Nhưng thư này ba mình nói là ba đang giữ tiền tiêu cho Tổ quốc. 
Nam: - Cậu biết không, ba mình mới chuyển sang ngân hàng làm việc đấy ! 
Bắc: !!! 
Bài tập 3 : Đọc mẩu chuyện vui dưới đây và cho biết vì sao Nam tưởng ba mình đã chuyển sang làm việc tại ngân hàng. 
III. Luyện tập: 
 -> Vì Nam nhầm lẫn từ tiêu trong từ tiền tiêu 
-> tiêu trong tiền tiêu là vị trí quan trọng, nơi có bố trí canh gác ở phía trước khu vực trú quân, hướng về phía địch. 
-> tiêu trong cụm từ tiền tiêu là tiền để chi tiêu . 
a) Trùng trục như con chó thui 
 Chín mắt, chín mũi, chín đuôi, chín đầu. 
 (Là con gì?) 
b) Hai cây cùng có một tên 
Cây xòe mặt nước, cây trên chiến trường 
 Cây này bảo vệ quê hương 
Cây kia hoa nở soi gương mặt hồ. 
 (Là cây gì?) 
Bài tập 4 . Đố vui 
Bài tập 4. Đố vui 
Trùng trục như con chó thui 
Chín mắt, chín mũi, chín đuôi, chín đầu . 
( con chó thui ) 
b) Hai cây cùng có một tên 
Cây xòe mặt nước, cây trên chiến trường 
 Cây này bảo vệ quê hương 
Cây kia hoa nở soi gương mặt hồ. 
 (Là cây gì?) 
Cây hoa súng 
Khẩu súng 
b) Cây hoa súng và khẩu súng . 
II. Ghi nhớ : 
Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm nhưng khác hẳn nhau về nghĩa. 
I/ Nhận xét . 
III. Luyện tập : 
Cái cuốc Con cuốc 
Khẩu súng 
Hoa súng 
Con đường Đường ăn 
Em bé đang bò Con bò 
 Cái bàn Bàn bạc 
Bài học đến dây kết thúc 
 chào tạm biệt