Bài giảng Luyện từ và câu Khối 5 - Tuần 7: Từ nhiều nghĩa

MÔN LUYỆN TỪ VÀ CÂUĐỀ BÀI : TỪ NHIỀU NGHĨA (Tiết 13)Đặt một câu với từ đồng âm khác nghĩa ?Thứ ngày tháng năm 2010LUYỆN TỪ VÀ CÂU :Dùng từ đồng âm để chơi chữ có tác dụng tạo ra những câu nói có nhiều nghĩa, gây những bất ngờ thú vị cho người đọc, người nghe.Dùng từ đồng âm khác nghĩa có tác dụng gì ?KIỂM TRA BÀI CŨTỪ NHIỀU NGHĨAThứ ngày tháng năm 2010LUYỆN TỪ VÀ CÂU :TỪ NHIỀU NGHĨAI. Nhận xét :1. Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A :A BRănga) Bộ phận hai bên đầu người và động vật dùng để nghe.Mũib) Phần xương cứng, màu trắng, mọc trên hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.Taic) Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi.Thứ ngày tháng năm 2010LUYỆN TỪ VÀ CÂU :TỪ NHIỀU NGHĨAI. Nhận xét :1. Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A :2.Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1 ?Răng của chiếc cào Làm sao nhai được ? Mũi thuyền rẽ nước Thì ngửi cái gì ? Cái ấm không nghe Sao tai lại mọc ? (Quang Huy) Thảo luận nhóm đôiThứ ngày tháng năm 2010LUYỆN TỪ VÀ CÂU :TỪ NHIỀU NGHĨA2.Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1 ?I. Nhận xét :Răng của chiếc cào không nhai được như răng của người và động vật. Mũi thuyền không dùng để ngửi được như mũi của người và động vật. Tai ấm không dùng để nghe được như tai của người và động vật.Vậy răng của chiếc cào, mũi thuyền và tai ấm có tác dụng gì trong cuộc sống hàng ngày ? Răng của chiếc cào dùng để kéo rơm rạ hoặc phơi thóc lúa. Mũi thuyền nhọn sẽ rẽ nước nhanh hơn. Một bộ phận của ấm nước để cầm bình rót nước .Thứ ngày tháng năm 2010LUYỆN TỪ VÀ CÂU :TỪ NHIỀU NGHĨAI. Nhận xét :3.Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở Bài tập 1 và Bài tập 2 có gì giống nhau ?* Răng : Cùng chỉ vật nhọn, sắc, xếp đều thành hàng.* Mũi : Cùng chỉ bộ phận có đầu nhọn , nhô ra phía trước.* Tai : Cùng chỉ bộ phận mọc chìa ra hai bên như tai người.Theo em thế nào là từ nhiều nghĩa ?Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một số nghĩa chuyển. Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có một mối liên hệ với nhau.GHI NHỚVí dụ Trong các từ in đậm dưới đây, từ nào là từ đồng âm ? Từ nào là từ nhiều nghĩa ? a) Con cò có cái cổ thật cao.c) Bà kể chuyện cổ tích thật hay.b) Cổ tay của bé Nụ thật tròn trịa.Từ đồng âm : là những từ giống nhau về âm nhưng khác nhau về nghĩaTừ nhiều nghĩa : Các nghĩa của từ bao giờ cũng có một mối liên hệ với nhau .Từ nhiều nghĩaTừ nhiều nghĩaTừ đồng âmIII. Luyện tập1. Đọc các câu dưới đây. Gạch (-) dưới các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc ; gạch (=) dưới các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa chuyển?a) Mắt * Đôi mắt của bé Na mở to.* Quả na mở mắt.b) Chân* Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.* Bé đau chân.c) Đầu* Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.* Nước suối đầu nguồn rất trong.Làm việc cá nhân* Đôi mắt của bé Na mở to.* Quả na mở mắt.* Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.* Bé đau chân.* Nước suối đầu nguồn rất trong.* Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.Xem hình ảnhIII. Luyện tập2. Các từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật thường là từ nhiều nghĩa. Hãy tìm một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ sau : Lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng.LưỡiMiệngCổTayLưngLưỡi dao, lưỡi lê, lưỡi rìu, lưỡi búa, lưỡi kiếm, lưới liềm, lưỡi cày, lưỡi mác Miệng hang, miệng giếng, miệng chén, miệng hố, miệng li, miệng chai, miệng hầm, miệng túi Cổ tay, cổ áo, cổ chai, cổ lọ, cổ xe, cổ bình, cổ chân Tay áo, tay đua, tay lái, tay quay, tay bóng bàn, tay đàn, tay quay Lưng núi, lưng đồi, lưng trời, lưng ghế, lưng bàn, lưng đèo Làm việc nhóm đôi Hãy nêu lại cách hiểu của em về từ nhiều nghĩa ?CỦNG CỐ - DẶN DÒ TIẾT HỌC KẾT THÚCCHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN, HỌC GiỎI